به گزارش خبرنگار «نبض انرژی» پروژه چندمنظوره اومااویا در جنوب شرقی کشور سریلانکا و در فاصله 200 کیلومتری پایتخت این کشور واقع شده و شامل دو سد به نام‌هاي پوهولپولا و دایرابا، نیروگاه برق‌آبی 120 مگاواتی زيرزميني در عمق 750 متري زمين مشتمل بر 2 واحد توربين پلتون، 28 کیلومتر تونل‌هاي انتقال آب و دسترسي، سه شفت عمودي جمعاً به طول 845 متر، 23 كيلومتر خط انتقال برق (شامل 64 دكل خرپايي و 3 دكل منوپل) و يك مجموعه كليدخانه است. هدف از اجرای اين پروژه، انتقال حداقل 145 میلیون متر‌‌مکعب آب در سال از مناطق پربارش به مناطق كم بارش پايين دست، تامين آب شرب ساكنين منطقه و آبیاری پنج هزار هکتار از اراضي كشاورزی مناطق پايين دست و همچنين تولید حداقل290 گیگاوات ساعت انرژی برق‌آبي در سال است. هزينه اجراي اين طرح بيش از نيم ميليار دلار بوده كه بيش از 90 درصد آن توسط دولت سري‌لانكا تامين شده است.
شرکت فراب به‌عنوان پیمانکار نمونه EPC در زمينه تونل‌سازي، ساختمان، برق، مكانيك و هيدرومكانيك كشور عزيزمان ايران، مسئوليت طراحی، تأمین، ساخت و راه اندازي پروژه چندمنظوره اومااویا را که از بزرگ‌ترین و فني‌ترين پروژه‌های صدور خدمات فنی و مهندسی شرکت‌های ایرانی به شمار می‌رود، را به عهده داشته است.
طراحی و ساخت شفت عمودی زيرزميني که در این پروژه اجرا شده، جزو عميق‌ترين شفت‌هاي عمودی زيرزميني است که برای اولین بار در نيروگاه‌هاي آبي توسط يك شركت ايراني ساخته شده است. ارتفاع این شفت بیش از 618 متر بوده و حفاری آن به روشی نوين و کاملا مكانيزه و بدون دسترسي مياني انجام شده است. پوشش نهايي اين شفت فلزي است كه در پروژه‌های مشابه لوله‌ها از پایین به بالا نصب می‌شوند، اما با توجه به شرایط خاص زمین‌شناسی و همچنين تسريع در برنامه زمانبندي پروژه، براي اولين بار در دنيا نصب اين پوشش فلزي با قطعات 9 متري از بالا به پایین نصب شد. بكارگيري روش اجراي نصب از بالا، با توجه به ناپايداري جداره حفاري شفت بوده كه با اين روش لزوم نصب تحكيمات اوليه كلا از ميان رفته و متعاقبا هزينه و زمان مربوطه در پروژه شكل نگرفته است، لذا با همكاري اساتيد و مهندسان مکانیک دانشگاه صنعتی شریف، تجهيزات نصب قطعات 9 متري پوشش فلزي شفت فشار به گونه‌‌اي طراحي شد كه این لوله‌ها از ارتفاع بالا (618 متری) به پايين نصب و جوش داده شده و نهايتا پس از بررسي‌ها و تست‌هاي كنترل كيفيت و نيز ترميم رنگ‌آميزي آماده بهره‌برداري شود. نکته این كه با توجه به عدم وجود دسترسي مياني، جوشكاري داخل پوشش فلزي به قطر 2.2 متر و خصوصا در اعماق مياني (300 متري) عملا به غير از همت و تلاش متخصصان شركت فراب امكان‌پذير نبود.
همچنین حفاری تونل بلند آبرسان پروژه چندمنظوره اومااویا در کشور سریلانکا به طول15 هزارو 400 متر، با موفقیت توسط شركت فراب به پایان رسیده است. حفاری این تونل که بلندترين تونل انتقال آب در کشور سریلانکا و نيز جزو بلندترين تونل پروژه‌هاي برق‌آبي دنيا به شمار می‌رود، با دو دستگاه حفاری مکانیزه TBM از سمت ورودی و خروجی اين تونل انجام شده و با به هم رسیدن این دو دستگاه با حداقل خطاي نقشه‌برداري (خطاي صفر ارتفاعي)، حفاری تونل بلند نيز به پایان رسید. شرایط زمين‌شناسی این تونل 30/15 كيلومتری از نظر ریزش و نشت آب زيرزميني بسیار پیچیده بوده و به موازات حفاري تونل بلند، عملیات تزریق و آب‌بندی نیز اجرا شد تا نشت آب در تونل کنترل شود. اجراي اين تونل بلند بدون هيچ‌گونه دسترسي مياني يكي ديگر از شاهكارهاي مهندسي است كه نبايد به سادگي از كنار آن عبور كرد.
تولید انرژي برق به ميزان 290 گيگاوات ساعت در سال با استفاده از دو واحد 60 مگاواتي نيروگاه (جمعا 120 مگاوات) با توربين پلتون از اهداف مهم ديگر اجرای این پروژه بوده است که براي احداث اين نيروگاه در عمق 750 متري سطح زمين، ابتدا تونل دسترسي به طول 2 كيلومتر براي رسيدن به ساختگاه نيروگاه در اعماق زمين احداث شد. سپس حفاري مغارهاي نيروگاه و ترانس به انجام رسيده و تمامی عمليات تحكيم و بتن‌ريزي سازه‌اي مطابق دستورالعمل و مشخصات فني به اجرا در آمد تا امكان انتقال و نصب تجهيزات فراهم شود. كليه حفاري‌هاي زيرزميني اين مجموعه به روش چالزني و آتشباري صورت پذيرفته است.
محدوديت‌هاي متعدد در مسير اجراي پروژه از بزرگترين چالش‌هاي اجرايي بوده كه عليرغم فشار مضاعف بر پروژه، در مقاطعي توانست سرعت عمليات اجرايي را كاهش دهد، اما باعث توقف كار نشد. بزرگترين اين چالش‌ها پديده جهاني كرونا بوده كه موقعيت پيچيده‌اي را پيش روي پروژه قرار داد. همچنين تغييرات سياسي متعدد در كشور سري‌لانكا و مشكلات اقتصادي ناشي از پديده‌هاي سياسي و جهاني، از چالش‌هاي تاثير گذار در روند اجراي كار بوده است كه با اتخاذ استراتژي مناسب در موقعيت‌هاي خاص، سعي شد از توقف پروژه جلوگيري گردد.
در اوج فعاليت‌هاي اجرايي اين پروژه 1800 نفر مشغول به فعاليت بودند كه 400 نفر آن متخصصين ايراني و 1370 نفر از كشور سري‌لانكا و ديگر نفرات از ساير كشورها بوده‌اند. از آنجا كه بسياري از تجهيزات مورد استفاده در اين پروژه از ايران تهيه و تامين شده، به صورت مستقيم و غيرمستقيم اجراي اين پروژه سهم بسزائي در اشتغال زائي ميهن عزيزمان داشته است.
ایفای نقش شركتها در حوزه مسئولیت اجتماعی در محدوده اجراي پروژه يكي از موضوعات حیاتی و اجتناب‌ناپذیر است كه اين موضوع در پروژه‌هاي برون مرزي از اهميت بيشتري برخوردار است. انجام وظايف سازمان‌ها در حوزه مسئوليت اجتماعي می‌تواند به نوبه خود متضمن تعامل و تحكیم ارتباط با مردم منطقه شده و زمینه‌ساز پویایی و رشد و شكوفایی شركتها تلقی شود. به همین دلیل در جریان اجراي پروژه اومااويا، گروه فراب با تعهد بي‌پايان نسبت به کیفیت، حفظ و بهبود سلامت، توجه به ایمنی و نگه‌داری از محیط زیست، تلاش و با پایش مستمر عوامل محیطی زیان‌آور در کارگاه و انجام اقدامات اصلاحی اثربخش، تا حد زیادی رضایت ساکنین مناطق سریلانکا را نسبت به مسائل زیست محیطی به همراه آورد و از بروز بسیاری از چالش‌ها و مشكلات جلوگیری كرد. گروه فراب در حوزه مسئولیت اجتماعی دست به فعالیت‌های داوطلبانه و خیریه نیز مانند ساخت جاده دسترسی و تأمین آب برای مردم محلی سریلانکا زد و در راستاي اين اقدامات نشان عالي مسئوليت اجتماعي در سال 1401 به گروه فراب اهدا شد.
پشوتن احمد دزفولی-مدير پروژه چندمنظوره اومااويا
