آب‌های زیرزمینی، منبع موثر برای سازگاری با تغییرات اقلیمی
آب‌های زیرزمینی، منبع موثر برای سازگاری با تغییرات اقلیمی
اصغر جهانی بهنمیری، رئیس واحد محیط زیست و آب‌های غیرمتعارف شرکت مدیریت منابع آب ایران

به گزارش خبرنگار «نبض انرژی» آب‌های زیرزمینی آن دسته از منابعی هستند که نامرئی و پنهان هستند، اما تاثیر یا آثارشان همه جا آشکار و پیداست. از طرفی این منابع آبی در خشک‌ترین نقاط جهان ممکن است تنها آبی باشد که مردم در اختیار دارند. اکثریت منابع آب شیرین در جهان را آب زیرزمینی تشکیل می‌دهد که تامین کننده نیازهای شرب، بهداشت، صنعت، کشاورزی و اکوسیستم است. این منابع دارای مزیت کیفیت بالا بوده و نیاز به سطوح بسیار پایین تصفیه دارد. منبع اصلی و مقرون به صرفه آب در بسیاری از جمعیت‌های روستایی است و نقش مهمی در توسعه این جوامع دارد. همچنین 50 درصد از جمعیت شهری اکنون به آب‌های زیرزمینی متکی هستند. نیمی از کل آب آشامیدنی جهان، 40 درصد آب مورد نیاز کشاورزی و حدود یک سوم آب مورد نیاز صنعت را این منابع تامین می‌کند. آب‌های زیرزمینی همچنین برای عملکرد سالم اکوسیستم‌ها مانند تالاب‌ها و رودخانه‌ها بسیار مهم است. اما در بسیاری از مناطق برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی جهت تامین نیازهای مصارف به‌ویژه بخش کشاورزی، حیات این منابع را به خطر انداخته و از طرفی فعالیت‌های انسانی بیش از حد منجر به آلوده شدن منابع آب زیرزمینی شده است که احیای آب‌های آلوده ممکن است ده‌ها و یا قرن‌ها به طول بیانجامد.

آب‌های زیرزمینی نقش مهمی در سازگاری با تغییرات اقلیمی ایفا خواهد نمود و ما بایستی برای مدیریت پایدار این منابع ارزشمند، تبادل دانش و همکاری‌های لازم را در استفاده پایدار از آب‌های زیرزمینی و حفاظت از آنها در برابر آلودگی‌ها بعمل آوریم و لازم است آگاه سازی‌های عمومی درخصوص اهمیت مراقبت از آب‌های زیرزمینی در سراسر کشور صورت گیرد.
یکی از راه‌کارهای اصلی حفاظت پایدار از منابع آب زیرزمینی، بازیافت و استفاده مجدد آب و استفاده بهینه از منابع آب سطحی و پساب‌های تولیدی است. کمینه سازی مصرف آب و تولید آب‌های برگشتی در مصارف خانگی، صنعتی و کشاورزی نیز از دیگر راهکارهای حفاظت کمی و کیفی آب‌های زیرزمینی خواهد بود. در واقع با بازیابی آب و همچینن مصرف بهینه آب و در نتیجه کاهش حجم تولیدی فاضلاب/پساب، هم فشار کمتری به منابع آب زیرزمینی وارد شده و از طرفی آلودگی کمتری وارد منابع آب زیرزمینی خواهد شد. به عبارتی دیگر صرفه‌جویی در مصرف آب کمک به محیط زیست و همچنین کمک به کاهش ردپای انرژی است که در بسیاری از موارد مبتنی بر استفاده از سوخت‌های فسیلی است. بعنوان مثال آبی که در منازل صرف مصارف بهداشتی می‌شود، پس از مصرف تبدیل به فاضلاب گشته و برای تصفیه آن حدود 5 برابر انرژی بیشتر از انرژی مورد نیاز برای تصفیه آب خام می‌خواهد، زیرا آب مصرف شده آلودگی بیشتری داشته و حاوی آلاینده‌هایی نظیر مواد شوینده است.
همچنین استفاده از کودهای شیمیایی و آلی در کشاورزی یک تهدید جدی  برای کیفیت آب‌های زیرزمینی بوده که رایج‌ترین این آلاینده‌ها، نیترات بوده و سایر آلاینده‌های نگران کننده برای آب‌های زیرزمینی حاصل از فعالیت‌های کشاورزی، در دسته آفت کش‌ها قرار می‌گیرد.
لذا به منظور جلوگیری و یا محدود نمودن آلودگی منابع آب زیرزمینی، ضروری است قوانین و مقررات در همه سطوح اجرا شود تا سبب حفظ اکوسیستم و سلامت انسان‌ها گردد.