362 میلی متر بارش در آستارا ظرف مدت 48 ساعت/ اتخاذ تمهیدات لازم مانع خسارات جانی شد
362 میلی متر بارش در آستارا ظرف مدت 48 ساعت/ اتخاذ تمهیدات لازم مانع خسارات جانی شد
وقوع طوفان سهمیگین در لیبی با 450 میلیمتر بارش ظرف 24 ساعت جان هزاران نفر را گرفت، رخدادی که در مقیاسی کوچگتر در آستارا رخ داد و بدون خسارات جانی به خیر گذشت، اما فرصت ها و تهدیدهای چنین وقایعی چیست؟

به گزارش خبرنگار «نبض انرژی»  در میان بلایای طبیعی، سیل، زلزله و خشکسالی به لحاظ خسارات مالی و جانی ناشی از وقوع آنها از حساسیت ویژه‌ای برخورداراست و به گواه آمار و برآورد‌های موجود، خسارات ناشی از سیل در پاره‌ای از نقاط دنیا بیشترین میزان را از میان خسارات حاصل از سایر بلایای طبیعی به خود اختصاص داده است. پدیده‌ای که به دلیل تمرکز نسبی فعالیت‌های زیستی و اقتصاد بشری در سیلاب دشتها، تهدید غیرقابل انکار جوامع بشری است و اگر مدیریت شود می‌تواند به فرصتی برای ذخیره آب در ذخیره‌گاه‌هایی همچون آب بندانها (سدهای کوچک کشاورزی) تبدیل شده و مانع از به وجود آمدن خسارات مستقیم و غیرمستقیم و گاه غیرملموس از قبیل آثار سوء اجتماعی و زیست محیطی شود.
بنا بر این گزارش طی هفته‌های گذشته یعنی در شهریور ماه 1402 شهر‌های شرق لیبی شاهد طوفان سهمگین «دانیل» شدند. عمق فاجعه به قدری بود که با توجه به گستردگی منطقه طوفان‌زده و کمبود امکانات، مقامات لیبی درخواست کمک بین‌المللی کردند. شهر بندری «درنه» به‌ویژه بر اثر طوفان به‌شدت آسیب دید و تصاویر ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی، خانه‌ها و اتومبیل‌های ویران‌ و نابود شده را در خیابان‌ها و معابر نشان می‌داد که بر اثر بارش های شدید غرق در گل‌ولای شده‌ بودند.
در آن هنگامه خشم طبیعت بر زمینیان، عضو سازمان امداد و نجات لیبی در گفت‌وگو با شبکه الجزیره اعلام کرد: «تلاش می‌کنیم هویت اجسادی را که سیل به سمت ساحل برده است، شناسایی کنیم.» این مقام لیبیایی خاطر نشان کرد: «هنوز هم امید داریم که افراد زنده را خارج کنیم. »
عضو سازمان امداد و نجات تأکید کرد: «سیل برخی خانه‌ها را به‌طور کامل از جا کنده و به دریا برده است و از سرنوشت ساکنان این خانه‌ها خبری در دست نداریم.» وی همچنین گفت: «از مشکلات نبود سوخت و آب شرب رنج می‌بریم. ».
سخنگوی وزارت کشور دولت وفاق ملی لیبی به ریاست فتحی پاشاغا نیز اعلام کرد که فقط در شهر درنه بیش از پنج هزار و ۲۰۰ نفر جان خود را از دست داده‌اند.
همچنین عثمان عبدالجلیل، وزیر بهداشت در دولت منصوب‌شده از سوی مجلس نمایندگان، از تشییع ۳۱۶۶ نفر از قربانیان شهر درنه تا جمعه، ۱۵سپتامبر، خبر داد.
برخی برآوردها حاکی از کشته شدن حدود ۱۵ هزار نفر و همچنین آوارگی حدود ۳۰هزار نفر از ساکنان مناطق سیل زده لیبی است، آماری که از زمان وقوع سیل تاکنون متاسفانه همچنان در حال افزایش است.
در شرایطی که در حال رصد اخبار ناراحت کننده خسارات جانی و مالی ناشی از سیل در لیبی بودیم، در سمت دیگری از دنیا یعنی در شمال ایران به دنبال نزولات جوی از بامداد روز 27 شهریور 1402 در محدوده شهرستان آستارا و مطابق آخرین آمار دفتر مطالعات پایه شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان، طغیان برخی رودخانه ها و وقوع سیلاب به وقوع پیوست و بیشترین میزان بارندگی در حوضه آبریز رودخانه لوندویل به میزان 265 تا 270 میلیمتر در کمتر از 6 ساعت اولیه ثبت شد و مجموع بارش به 326 میلی متر در 48 ساعت رسید.
در اثر وقوع بارش در مدت زمان کوتاه، رودخانه‌های سطح شهرستان آستارا شامل: لوندویل، کانرود، ویرمونی، مرداب رود، چلوند و آستاراچای دچار طغیان شدند و در بخش‌هایی از مناطق حاشیه‌ای آن به دلیل حجم بالای جریان سیلابی و همچنین عدم توانایی فنی سازه‌های متقاطع نظیر پل‌ها برای عبور سیلاب بیش از 100 ساله عملاً سبب تنگ شدگی مجرای رودخانه و به دلایل فوق باعث خروج جریان از مجرای آن و ورود آن به اراضی حاشیه ای شد.
این میزان از بارش‌ها حتی در استان پرباران گیلان به قدری کم‌سابقه بود که «بارش ۵ ساعته آستارا معادل بارندگی سالانه یک‌ استان توصیف شد. »
وحید خرمی مدیرعامل آب منطقه‌ای گیلان در تشریح بارندگی‌ سیل آسا در آستارا گفت : انتظار بارش ۱۶۰ تا ۲۰۰ میلی‌متری در یک روز وجود داشت،این در حالی است که در مدت زمان حدود پنج ساعت ابتدایی بارش‌ها در آستارا ۲۶۵ تا ۲۷۰ میلی‌متر بارندگی رخ داد که معادل بارش سالانه تعدادی از استان های کشورمان است. همچنین سیلاب جاری شده در آستارا جزو سیلاب‌های ۱۰۰ ساله در این منطقه به شمار می‌رود؛ به عبارت دیگر احتمال بروز چنین بارشی و وقوع این سیلاب هر ۱۰۰ سال یک بار وجود دارد.
سیل در گیلان در حالی به وقوع پیوست که به دلیل انجام پیش بینی‌های به موقع در خصوص وقوع آن در گیلان به ویژه با شدت بیشتر در شهرستان های: آستارا ، شفت و آستانه توسط شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان، جلسه استانی ستاد مدیریت بحران با درخواست آب منطقه ای گیلان و هواشناسی استان گیلان و به دستور استاندار با هدف پیشگیری از بحران تشکیل شد و با صدور هشدار های مکرر و اندیشیدن تمهیدات لازم توسط این شرکت و همکاری و تعامل خوب دستگاه‌های مختلف گیلان از جمله: استانداری، فرمانداری‌ها ، ستاد مدیریت بحران، وزارت کشور و … به منظور جلوگیری از گسترش خسارت‌های احتمالی غیر قابل جبران ، حتی یک تن از هموطنان ارجمندمان جان خود را از دست نداد و از بوقوع پیوستن فاجعه انسانی دهشتناک نظیر آنچه تنها چند هفته پیشتر به دلیل عدم آمادگی مسئولین و مردم در لیبی به وقوع پیوسته بود، پیشگیری به عمل آمد.