به گزارش خبرنگار «نبض انرژی» صنعت پتروشیمی یکی از صنایعی است که در صورت توجه و توسعه آن بستر برای رونق اقتصادی و اشتغالزایی در کشور فراهم میشود. طی سالهای اخیر این صنعت روند روبه رشدی داشته است تا جاییکه ظرفیت تولید محصولات در پتروشیمی از ۵۲ میلیون تن از سال ۹۲-۹۱ به ۹۴ میلیون تن در انتهای سال ۱۴۰۱ میرسد. این مقدار تولید منجر به حدود ۱۸ تا ۲۰ میلیارد دلار ارزآوری میشود که از این ۱۸ میلیارد دلار، یک سوم، برای تأمین نیازهای داخلی مصرف میشود و حدود ۱۲ میلیارد دلار ارزآوری خالص در سامانه نیما عرضه میشود و به مصرف بخشهای دیگر کشور میرسد. همچنین برای جهش سوم تولید، وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی سعی برآن دارد که واحدهای جدیدی را وارد مدار کند تا تولید صنعت پتروشیمی از ۹۴ میلیون تن تا سال ۱۴۰۴ به ۱۴۰ میلیون تن افزایش یابد.
براساس این گزارش نگاهی بهوضعیت کشورهای فوق، در مرحله نخست ظرفیت بالای درآمدزایی و اشتغالزایی پایدار در حوزه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی از یک طرف و از سویی دیگر سیاست یکسان آنها برای موفقیت در تولید محصولات با ارزش افزوده پتروشیمیایی، با رویکرد تجمیع و تمرکز واحدهای شیمیایی از طریق توسعه پارکهای شیمیایی ذیل پتروپالایشگاهها را نشان میدهد. چنین مدلی هنوز در ایران بهرغم داشتن موقعیتی راهبردی برای ایجاد پارکهای شیمیایی بهدلیل برخورداری از مزایای دسترسی بهمنابع خوراک ارزان، وجود واحدهای پالایشگاهی و مجتمعهای پتروشیمی متعدد، بازار، زیرساختهای صادراتی، آبراههای بینالمللی و منابع آبی، متاسفانه بهصورت جدی مورد استفاده و بهرهبرداری قرار نگرفته است. در حالیکه این رویکرد تمرکز و تجمیع واحدهای شیمیایی، موجب تبادل جریانهای مواد بین واحدها، تامین خوراک پایدار و استفاده از خدمات و زیرساختهای مشترک میشود. در این پارکها علاوه بر وجود زنجیره تولید مواد مختلف میانی و نهایی، امر آموزش و تحقیقات، جهتدهی روند تحقیقاتی بهسمت نیازهای صنعتی و توجه بهتوسعه و مدیریت فناوری که کارکردهای اصلی پارکهای تحقیقاتی و فناوری است، محقق میشود.
در همین راستا براساس برنامه ریزی صورت گرفته قرار است که در صنعت پتروشیمی پارکهای شیمیایی احداث شود طبق گفته هوشنگ فلاحتیان معاون برنامهریزی وزیر نفت پارکهای پتروشیمی در ۱۳ منطقه در پهنه چهار استان خوزستان، بوشهر، استان هرمزگان و استان سیستان و بلوچستان احداث خواهد شد که زمین این پارکها را شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس با رویکرد فناورانه بهعنوان توسعهدهنده این مناطق، آماده خواهد کرد. در این خصوص علاوه بر سرمایهگذاری شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی، سرمایهگذاری خواهند کرد. به طوری که برای فاز نخست این کار، سرمایهگذاری حداقل یک میلیارد دلاری در این ۱۳ منطقه درنظر گرفته شده و واحدهای موردنظر تا سال ۱۴۰۴ به بهرهبرداری میرسد.
براساس این گزارش با احداث پارکهای پتروشیمی زمینه برای افزایش توان رقابتی بنگاه از طریق کاهش هزینهها، دستیابی سریع و ارزان بهخوراک از طریق ارتباط و نزدیکی واحدها، سرعت بالای استقرار و راهاندازی فعالیتها در پارک، سودآوری و ارزشافزوده بالا، جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی فراهم خواهد شد. همچنین امکان رقابت مثبت و همافزایانه صنعتی و تجاری بین شرکتهای موجود در پارک، ایجاد ارتباطی هدفمند و نتیجهگرا بین صنعت و دانشگاه، جذب و استخدام متخصصان بومی منطقه هموار خواهد شد؛ بنابراین با توجه بهاهمیت موضوع احداث و توسعه پارکهای شیمیایی، لازم است وزارت نفت با همکاری سایر نهادها و بخشهای مرتبط دولتی مثل وزارت صمت، وزارت کشور و سازمان برنامه و بودجه با رفع خلأهای مدیریتی و برنامهریزی و با انتخاب مسیری درست و فراهمآوردن فرصتهای سرمایهگذاری ارزشمند برای بخش خصوصی، در مسیر ریلگذاری و تسهیل توسعه پارکهای شیمیایی قدم بردارند.