یکی از نقاط ضعف بودجه ۱۴۰۰ که شکایت بسیاری از کارشناسان را در برداشته رقم فروش نفت در آن است.
به گزارش نبض‌انرژی،
یکی از مهمترین موارد بودجه بحث میزان وابستگی آن به درآمدهای نفتی است که طی چند سال اخیر همواره بر آن تاکید شده، اما طبق نظر کارشناسان در بودجه ۱۴۰۰ میزان وابستگی حتی تا ۴۰ درصد افزایش یافته است.
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ ، قیمت نفت هر بشکه ۴۰ دلار در نظر گرفته شده است در حالی که در بودجه سال ۱۳۹۹ میزان فروش نفت یک میلیون بشکه در روز محاسبه شده که هر بشکه نیز با قیمت متوسط ۵۰ دلار در نظر گرفته شده بود. همچنین میزان درآمدهای نفتی سال آینده که تحت عنوان منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی از آن یاد شده، اندکی کمتر از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است .
دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۰ میزان فروش نفت را ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز در نظر گرفته است که فروش این میزان نفت شامل صادرات و پیش‌فروش نفت می‌شود این موضوع واکنش‌های متعددی را به دنبال داشته چراکه تحقق آن در هاله ای از ابهام است.
طبق اعلام سازمان برنامه و بودجه، در ۶ ماه نخست سال ۹۹ تنها حدود ۱۷ درصد از منابع درآمد نفتی بودجه تامین شد که بخشی بزرگی از این ناکامی را می‌توان ناشی از تحریم‌های تشدید شده، کاهش تقاضای نفتی در بازارهای جهانی همزمان با شیوع پاندمی و جنگ قیمتی دانست.
به گفته برخی کارشناسان طی سال جاری به دلیل تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا، به‌طور میانگین حدود ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز فروخته شده است بنابراین فروش ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز کاملا خوشبینانه به نظر می‌رسد .
قدرت فروش ۲.۳ میلیون بشکه نفت را در سال ۱۴۰۰ داریم
روحانی رئیس جمهوری ایران، در جلسه اخیر هیات دولت در این خصوص اعلام کرد: در سال آینده هم قدرت تولید ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه و هم قدرت فروش آن را داریم و خواهیم فروخت.
وی افزود: اولین پیام بودجه ۱۴۰۰ این است که ما یک چشم انداز بسیار روشن و امیدبخشی برای سال ۱۴۰۰ داریم و این نه بر مبنای اینکه می‌خواهیم با کسی مذاکره و یا توافق کنیم یا توافق نکنیم، بلکه در چارچوب محاسبات دولت است.
رئیس جمهور تاکید کرد: دنیا این پیام را به خوبی دریافت کند که شرایط تولید و فروش نفت جمهوری اسلامی ایران در سال آینده با دو سال قبل کاملا متفاوت خواهد بود هرچند که ممکن است کاسبان تحریم و یأس آفرینان خیلی از این علامت خوشحال نشوند، ولی به هر حال این چراغ امیدی برای ملت بزرگ ما نسبت به سال آینده است.
برای دو حالت فروش ۲.۳ میلیون بشکه نفت و عدم تحقق آن برنامه داریم
نوبخت معاون رئیس جمهور هم در مورد فروش نفت در لایحه بودجه ۱۴۰۰ گفت: دو حالت بیشتر نداریم. یا اینکه کف فروش که روزانه یک میلیون بشکه نفت است باقی بماند یا اینکه به سقف فروش روزانه ۲.۳ میلیون بشکه نفت برسیم، بنابراین باید خود را برای هر دو حالت در لایحه بودجه آماده می‌کردیم.
او افزود: چنانچه امکان فروش نفت در سقفی که اوپک برای ما تعیین کرده، وجود داشت، همان میزان را به فروش می رسانیم و در صورتی که این سقف فروش محقق نشود، آن را به صورت پیش فروش داخلی و خارجی عرضه می کنیم یا اینکه اوراق می فروشیم.
رئیس سازمان برنامه و بودجه در خصوص اینکه چرا سقف فروش نفت یک میلیون بشکه در نظر گرفته نشده است؟ گفت: فروش نفت با درآمدهای دیگر مانند مالیات متفاوت است. براساس قانون اگر درآمد پیش بینی شده از محل مالیات‌ها، بیشتر باشد هر چقدر که به دست بیاوریم می‌توانیم آن را هزینه کنیم، اما در خصوص نفت این امکان وجود ندارد و ما هرچقدر از رقم پیش بینی شده در بودجه بیشتر به دست آوریم، امکان استفاده آن وجود نخواهد داشت و باید مستقیماً به صندوق توسعه ملی واریز شود؛ بنابراین رقم را دست بالا گرفتیم که اگر درآمد بالایی به دست آوردیم امکان استفاده از آن را داشته باشیم. چنانچه فروش نفت از روزی یک میلیون به ۲.۳ بشکه رسید فضای بهره برداری از درآمد آن برای ما ایجاد شود.
باید سهمیه فروش نفت در اوپک را حفظ کنیم/ ظرفیت فروش ۲.۶ میلیون بشکه نفت را داریم
لاهوتی مشاور مشاور رئیس سازمان برنامه و بودجه هم در این خصوص می‌گوید: سال ۹۹ فروش یک میلیون بشکه نفت در بودجه در نظر گرفته شد که این میزان به دلیل مشکلات کنونی تحقق نیافت. در بودجه ۱۴۰۰ پیش بینی فروش ۲.۳ میلیون بشکه نفت شده که اگر شرایط سیاسی حاکم تعدیل شود بیشتر از این هم می‌توانیم بفروشیم.
او افزود: ما در گذشته تجربه فروش ۲.۷ میلیون بشکه نفت در روز را داشته ایم و اکنون نیز ظرفیت تولید و فروش ۲.۶ میلیون بشکه نفت را داریم.
لاهوتی تاکید کرد: ما یک سهمیه فروش نفت در اوپک داریم که پارسال این سهمیه را استفاده نکردیم. اگر فروش ۲.۳ میلیون بشکه نفت را پیش بینی نمی‌کردیم سهمیه ما را در اوپک در نظر گرفته نمی‌شد و این امر قدرت چانه زنی وزیر نفت در اوپک را افزایش می‌دهد.
اما در مقابل برخی کارشناسان این میزان فروش را دور از ذهن می‌دانند چراکه در خوشبینانه ترین حالت اگر تمام تحریم ها هم برداشته شود و زمانی که ایران وارد بازار شود باید از مقررات جمعی اطاعت کند و در شرایطی که همه کشورها ۲۰ درصد کاهش تولید را داشته باشند ایران نیز به همین میزان باید کاهش تولید را اعمال کند.
چشم اندازی برای فروش بالای ۲ میلیون بشکه نفت وجود ندارد
معماریان کارشناس بودجه با بیان این که اتکای بودجه به نفت در بودجه ۱۴۰۰ بیشتر شده و با احتساب فروش اوراق نفتی به حدود ۴۰ درصد رسیده است افزود: سهم فروش نفت ۲.۳ میلیون بشکه در نظر گرفته شده است در حالی که چشم اندازی برای فروش بالای ۲ میلیون بشکه نفت وجود ندارد.
او تصریح کرد: کارشناسان حوزه نفت باید نظر بدهند که آیا این رقم تحقق می‌یابد یا نه، اما به نظر می‌رسد که بخش قابل توجهی از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان منابع حاصل از فروش نفتی که در بودجه ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده است، محقق نخواهد شد و این امر کسری بوجه به دنبال خواهد داشت.
روی برداشتن تحریم ها نباید حسابی باز کرد
خطیبی نماینده اسبق ایران در اوپک در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان در این خصوص تصریح کرد: توان ما در کسب میزان درآمدهای نفتی با وجود ادامه تحریم های نفتی بیش از مقدار کنونی نیست. اگر میزان درآمدهای نفتی همانند دو سه سال اخیر بسته شود منطقی به نظر می رسد. دولت نباید سطحی و خوش بینانه در این زمینه اقدامی داشته باشد که دچار بحران کسری بودجه نشود.
این کارشناس اقتصاد کلان گفت: باید نفت به عنوان منبع تجدیدناپذیر در سرمایه گذاری های مطمئن استفاده شود که هم ارز آوری داشته و هم سودآور باشد. سالیان سال است که این روند اشتباه ادامه داشته ،امیدواریم اصلاحات ساختاری در بودجه اعمال شود.
خطیبی بیان کرد: افزایش در سطح درآمدهای نفتی در بودجه امسال با وجود تاکید بر اصلاح ساختار بودجه باید دلیل محکم و استوانه اقتصادی داشته باشد. چقدر این احتمال برداشته شدن تحریم ها وجود دارد. قطعا بسیار کم و دولت باید اقدامات و تمهیدات لازم را در این زمینه اعمال کند، آیامطمئن هستیم که تحریم های نفتی برداشته می شود و درصد فروشمان افزایش پیدا خواهد کرد. پس توجیهی ندارد روی این زمینه در بودجه حساب ویژه باز کنیم.
از نظر بسیاری از کارشناسان به نظر نمی‌رسد که حتی با بازگشت آمریکا به برجام و لغو بخشی از تحریم‌های نفتی کشور، فروش رسمی نفت ایران در بازارهای جهانی بتواند در سال آتی ۲ میلیون و ۳۰۰ بشکه باشد چرا که هم ظرفیت بازار بسیار محدود و شکننده است و هم از سوی دیگر لغو تحریم‌ها بی‌تردید رویدادی خلق‌الساعه نخواهد بود.
البته نکته‌ای نیز در این میان بسیار مهم است که اگر فروش ایران با روش‌های دور زدن تحریمی را در لایحه بودجه در نظر گرفته باشند، این رقم می‌تواند بسیار واقعی‌تر باشد.حال باید دید دولت برای تحقق این مهم چه برنامه های اجرایی خواهد داشت البته در لایحه بودجه حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان اوراق سلف نفتی پیش‌بینی شده است که بخشی از فروش نفت را محقق می کند اما این امر نیاز به جلب نظر موافق مجلس دارد و اگر با این عدد موافقت نشود احتمالا ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه پیش‌بینی شده با کاهش مواجه شود.
