حسن مرادی کارشناس مسائل انرژی در گفتگو با خبرنگار«نبض انرژی» در خصوص اظهارنظر کاندیدای ریاست جمهوری درباره بحث قیمت بنزین و اجرای طرح وان گفت: صحبت‌های مبهمی در این رابطه مطرح شد، باید عنوان شود که تاثیر طرح وان روی بنزین چیست؟ آیا به مردم سهمیه داده می‌شود؟ بنزین با چه قیمتی توزیع خواهد شد و چه ساز و کاری برای واگذاری سهمیه بنزین وجود دارد؟ آیا دولت می‌خواهد با قیمت بالاتری بنزین را عرضه کند؟ این طرح تا کنون چندین بار وارد مرحله تصمیم‌گیری شده است و به جمع‌بندی نرسیده است.
وی تصریح کرد: مطرح کردن طرح وان و ارائه بسته یارانه انرژی غیرکارشناسی ترین و بی‌محاسبه ترین طرح است که از سوی کاندیداها عنوان می‌شود بنده به عنوان یک کارشناس اسم چنین طرح را فاجعه می‌نام برای اینکه هم اکنون دولت به 15 میلیون ماشین سهمیه بنزین یا یارانه می دهد به بن بست خورده حالا اگر چه برسد به تمام افراد یارانه انرژی بدهد. در این صورت باید ۵ برابر بنزین فعلی بنزین داشته باشیم تا سهمیه انرژی را به مردم بدهیم. بنابراین در عمل قطعاً با بحران مواجه می‌شود.
حال این سوال پیش می‌آید که هدف طرح وان چیست؟ هدف از طرح، ارائه راهکاری برای اصلاح توزیع انرژی بر مبنای «عدالت» و «حذف یارانه‌های پنهان انرژی» است که اجرای آن آثار مثبتی همچون اصلاح الگوی مصرف، جلوگیری از قاچاق سوخت، استفاده‌ی بهتر از منابع انرژی و توزیع عادلانه‌ی درآمدهای ناشی از نفت و گاز را دارد.
مرادی تأکید کرد: هر پیشنهاد رفاهی که برای تسمیع افکار مردم باشد مطمئن باشد که یک نوع دغل بازی است و فقط سبغه روند مردم فریبی دارد مثل همان کسی که طلا می طلا به مردم خواهم داد. بنابراین این روال منطقی را به طور کامل از دست خواهیم داد. وی گفت: بنده به عنوان کارشماس مطمئن هستم که قیمت بنزین در کشور به سقف 20هزار تومان خواهد رسید و اگر کاری کنیم که دولت متضرر نشود در این بخش یعنی الان به قیمت ضرر دولت و بیت المال این بنزین را مفت در اختیار مردم قرار دادیم اگر بخواهیم قیمت بنزین را واقعی کنیم نه اینکه براساس قیمت بین المللی و جهانی بلکه به صورت قیمت تمام شده 20 هزار تومان باشد. هر کسی این طرح را به هم بزند محکوم به فشار به ویژه برای طبقات اجتماعی است.
گفتنی است سعید جلیلی داوطلب انتخابات ریاست‌جمهوری زمان تبلیغات انتخاباتی سال ۱۴۰۰ با طرح این سوال که چرا باید در کشوری که منابع انرژی دارد آحاد جامعه از حق‌شان محروم باشند، گفته بود: «هر ایرانی باید سهم برابر با دیگری داشته باشد و اگر نمی‌خواهد استفاده کند، معادل آن را دریافت کند.» او در صفحه شخصی خود نیز با هشتگ طرح وان در شبکه X نوشته بود: «چرا فردی به‌خاطر اینکه خودرو ندارد از سهم انرژی برخوردار نباشد و کسی که دارای چند خودرو است، از این منابع سهم چندبرابری دریافت کند؟ هر ایرانی باید سهم برابر با دیگری داشته باشد.» وی خاطرنشان کرده بود: «حق برخورداری از این واحد انرژی را به‌صورت برابر به افراد جامعه می‌دهیم و مدیریت مصرفش را در اختیار مردم قرار می‌دهیم. مردم می‌توانند سهم خود را مصرف کنند یا به افرادی که مصرف بیشتری دارند بفروشند».
یکی از نکات قابل تامل و محل ابهام در طرح وان جلیلی این است که در این طرح تکلیف قیمت مشخص نیست، به عبارتی، درحالی‌که در طرح مجلس تاکید شده با واقعی شدن قیمت انرژی، یارانه پنهان حذف شده و دولت آن را در اختیار مردم می‌گذارد که به هر نحوی که نیاز دارند از آن بهره ببرند، اما جلیلی در خردادماه ۱۴۰۰ و در میانه رقابت‌های انتخاباتی می‌گوید: «طرح «وان» بدون افزایش قیمت‌ها، سهم مردم را از انرژی به آنان برمی‌گرداند.» به گفته جلیلی، اجرای سریع این طرح نیاز به زیرساخت‌های پیچیده و سنگین ندارد. با این کار نه خلق پولی می‌شود نه دولت از طرف مردم این فروش را انجام می‌دهد که مثل الان با وجود افزایش قیمت‌ها همچنان یارانه نقدی پرداختی ثابت بماند.
در اینجا ابهام اصلی این است که در طرح وان جلیلی بدون افزایش قیمت چگونه دولت می‌تواند هم عدالت در مصرف را فراهم کرده و هم چالش ناترازی انرژی را حل کند؛ چراکه به گفته دولت، یکی از دلایل ناترازی‌ها قیمت‌های پایینی است که علاوه‌بر اینکه انگیزه مصرف را بالا برده منجر به زیان شرکت‌های دولتی و ناتوانی دولت در پرداخت مطالبات بخش خصوصی در حوزه انرژی شده و همچنین به دلیل خرید انرژی با قیمت پایین از بخش خصوصی انگیزه مشارکت بخش خصوصی در تولید انرژی را به‌شدت از بین می‌برد.
وی خاطرنشان کرد: کاندیدای ریاست جمهوری در خصوص ارائه هرگونه اظهار نظر درباره مسائل انرژی سکوت کنند؛ چرا که همه کسانی که در باره انرژی صحبت می کنند الفبای انرژی را بلد نیستند بنابراین توصیه می شود که براساس مقتضیات دولت و مجلس در این زمینه به یک جمع‌بندی اصولی دست پیدا کنند.
