به گزارش خبرنگار «نبض انرژی» یکی از موضوعات مهمی که در سال 1381 مورد توجه قرار گرفت قرارداد کرسنت است این قرارداد به دلیل اهمیت در مناظره های انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری بین نامزدها مطرح شد.
باید گفت که حرف و حدیث‌هایی که در این روزها پیرامون قرارداد اجرا نشده کرسنت شکل گرفت نشان می‌دهد این زخم عمیق همچنان مرهمی در فضای سیاست و اقتصاد ایران نیافته است.
برهمین اساس مصطفی پورمحمدی یکی از نامزدها در مناظره چهارم خطاب به نامردهای دیگر موضوع کرسنت را هدف قرار داد و مدعی شد که کارشکنی این افراد در اجرایی شدن آن مبلغ ۱۸ میلیارد دلار به ایران ضرر زده است بنابراین سعید جلیلی و علیرضا زاکانی به این صحبت واکنش تندی نشان دادند.
تا جاییکه سعید جلیلی در پاسخ به پورمحمدی اذعان کرد که در کرسنت یک فساد صورت گرفت و اموال و سرمایه کشور را قرارداد بستند.
علیرضا زاکانی نیز در پاسخ به پور محمدی گفت: «در مورد کرسنت من مدعی هستم در اداره جرایم مالی جدی بریتانیا اسناد را از دفتر یزدان پناه در آوردند. کرست دستپخت خاتمی است. بعد از آن زنگنه و روحانی است که منافع کشور را به بهای ناچیز دادند.
حال این سوال پیش می‌آید که قرارداد کرسنت چیست؟
کرست قرارداد فروش روزانه ۱۹۵ میلیون فوت مکعب گاز به امارات و بعد از هفت سال 700میلیون فوت مکعبی گاز ترش میدان نفتی سلیمان بود که ۷۰درصد مخزن این میدان در ایران و ۳۰درصد آن در آب‌های امارات است.
مذاکرات اولیه این قرارداد در سال ۱۳۷۵ و در دولت هاشمی رفسنجانی شروع شد و در نهایت در دولت محمد خاتمی و زمان وزارت بیژن نامدار زنگنه بین شرکت کرسنت پترولیوم و شرکت ملی نفت ایران منعقد شد. بر اساس این قرارداد با احداث خط لوله خلیج فارس، گاز فرآوری نشده میدان سلیمان طی۲۵ سال به امارات متحده عربی صادر می‌شد.
بیژن زنگنه، مسئول کمیته فنی بررسی این قرارداد، در گزارش این کمیته قرارداد کرست را در راستای حفظ منافع ملی کشور ارزیابی کرد. در بهمن ماه همان سال دیوان محاسبات، اعلام کرد در این قرارداد ۲۰ میلیارد دلار زیان خواهد کرد چون قیمت گاز صادراتی بسیار پایین در نظر گرفته شده است.
احمدی نژاد هم نتوانست کرستت را احیا کند
بعد از وقفه ای که در دولت خاتمی در اجرای این قرارداد پیش آمد، دولت احمدی نژاد با وجود مخالفت های اولیه، در نهایت تصمیم گرفت این طرح را اجرایی کند و مذاکرات با کرسنت را از سر گرفت ولی مخالفت ها در مجلس، شورای امنیت ملی و برخی از رسانه ها مانع از احیای مجدد آن شدند.
محمود احمدی نژاد طی مصاحبه ای در این باره گفت: «طرف مقابل که قرارداد کرست را بسته بود به من نامه نوشت گفت در این قرارداد از من رشوه گرفته اند. ما به خود طرف گفتیم که زیر بار این نمی رویم جالب است که ایشان پذیرفت و قیمت را نزدیک قیمت بین المللی بالا آورد منتهی از داخل اجازه ندادند».
دیوان حل اختلاف چه حکمی داد؟
شرکت کرسنت چندین فقره شکایت علیه ایران تنظیم کرده و در برخی موارد موفق به دریافت غرامت شد.
شرکت کرسنت با ادعای خسارت ۱۴ میلیارد دلاری موضوع را به یک دادگاه بین المللی حل اختلاف برد. خبرگزاری رویتر و روز ۱۸ مرداد ۱۳۹۳ گزارش کرد شرکت اماراتی «داناگاز که کرسنت زیر مجموعه آن است در دادگاه برنده اختلاف با ایران شد.
شرکت کرسنت در آمریکا، بریتانیا امارات متحده عربی، هلند و یونان هم علیه ایران شکایت کرده است. برخی از رسانه ها همچنین مدعی شدند که گرسنت در ژنو به یک دادگاه تجارت بین المللی برای دریافت ۳۲ میلیارد دلار خسارت دیگر مربوط به قرارداد ۲۵ ساله با ایران مراجعه کرده که هنوز در مرحله بررسی است.
