حمیدرضا شکوهی کارشناس صنعت نفت در گفتگو با خبرنگار «نبض انرژی» در رابطه با وضعیت متانول در کشور، اظهار کرد: از آنجا در کشور ما به صنعت پتروشیمی به ویژه در حوزه ارزش و صنایع پایین دستی کمتر توجه شده، و خام فروشی را بیشتر مترداف با تولید محصولات پتروشیمی دانستند در حالیکه این روش اشتباه بوده و این موضوع منجر به تولید متانول بیش از نیاز مصرف در کشور شده است.
وی با بیان اینکه ظرفیت اسمی سالیانه تولید متانول کشور حدود 14 میلیون تن است، گفت: این میزان یک میلیون تن صرف مصارف داخلی است و مابقی صادر می‌شود. در حقیقت مصرفمان خیلی پایین تر از ظرفیت تولید است و بیشتر صادر می شود و این مهم سبب شده که بازار متانول در دنیا نیز اشباع شود.
شکوهی ادامه داد: امروزه چین به عنوان یکی از مشتریان ایران به سمت افزایش تولید متانول مبتنی بر زغالسنگ کرده و گاز نیست. نکته ای که باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرد این است که چطور از این متانول استفاده کنیم. براساس برنامه ریزهای انجام شده قرار است که میزان تولید افزایش پیدا کند تا جایی که ظرفیت تولید سالانه ایران در سال 2028 قرار است به 23 میلیون تن برسد این ظرفیت برای کشورهای خاورمیانه حتی عربستان و آمریکا کمتر است. همچنین باید این نکته را در نظر بگیریم که خود متانول 15 درصد از سبد تولید 8 محصول پایه پتروشیمی جهان را به خود اختصاص داده است. بنابراین مصرف و صادرات متانول خام فروشی نیست ولی به نوعی خام فروشی نیز می تواند باشد.
این کارشناس افزود: نکته ای که در این بین در کشور مورد توجه قرار نگرفته و باعث شده که با اشباع متانول در داخل مواجه شویم عدم توجه به توسعه زنجیره ارزش متانول در صنایع پایین دستی است. در حقیقت ما متانول را باید به سمت صنایع پایین دستی سوق دهیم و زنجیره ارزش این حوزه را توسعه دهیم کاری که در سالهای اخیر کمتر بدان پرداخته شده است. موضوع دیگر عدم سرمایه گذاری در این بخش بوده است. به عنوان مثال اگر بخواهیم زنجیره ارزش متانول را در زنجیره پروپلین توسعه دهیم نیاز به سرمایه گذاری بالایی و دانش فنی پیچیده دارد و این مهم باعث می شود که ما با محدودیت هایی مواجه شویم.
وی ادامه داد: عمده مشکل ما این است که بیشترین تولید صرف صادرات می شود و دوم اینکه درست است که بازار متانول اشباع شده ولی از صادرات می توانیم استفاده بهینه داشته باشیم. مهمتر از همه توسعه زنجیره ارزش متانول در کشور است که متاسفانه سرمایه گذاری درستی در این خصوص انجام نشده است.
شکوهی تصریح کرد: ایران بزرگترین واحد متانول منطقه را در بوشهر و سایر واحدهای تولیدی را دارد. همچنین مهمترین مشتری ایران چین است منتها این برنامه ریزی مبتنی براین بوده که چین نیز تولید متانول را افزایش ندهد در حالیکه چین تولید متانول مبتنی بر زغالسنگ را در دستور کار خود قرار داده است و این باعث می شود که ایران در آینده مقداری با چالش مواجه شود.
وی گفت: طبق بررسی های صورت گرفته در این زمینه سهم ایران از تجارت جهانی متانول در حقیقت در سال 2020 حدود 20 درصد بوده است و براساس برنامه ریزی انجام شده در سال 2025 سهم ایران باید به 45درصد برسد یعنی در حقیقت نزدیک نیمی از متانول دنیا را ایران تامین می کند. این از یک جهاتی مثبت بوده و از سوی دیگر نگران کننده می باشد بنابراین باید شرایط صادراتی امن و پایدار در این خصوص ایجاد شود. بهترین راهکار در این حوزه توسعه و تکمیل زنجیره ارزش متانول در داخل کشور است تا دچار چالش نشویم.
وی خاطرنشان کرد: در کشورمان واحدهای تولیدی متانول زیاد است و به صنایع پایین دستی بیشتر پرداخته نشده است. اگر به این بخش رسیدگی نشود ما نمی توانیم متانول را به ارزش افزوده تبدیل کنیم بنابراین باید امنیت را در این زمینه ایجاد شود. همچنین اگر می خواهیم واحدهای جدیدی در حوزه متانول ایجاد کنیم باید به سمت توسعه زنجیره ارزش حرکت کنیم تا ضمن تامین نیاز داخلی و محدودیت های صادرات را برطرف کنیم؛ چرا که کمبود سرمایه گذاری و دانش فنی پیچیده ممکن است در آینده مشکلاتی را برای این صنعت ایجاد کند.
