سفر دو روزه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و هیات همراهش به تهران و دیدارهای او با مسئولین بلندپایه کشورمان مانند حسن روحانی رئیس‌جمهور، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران شامگاه چهارشنبه پایان یافت و طرفین بیانیه مشترکی مبنی بر همکاری سازنده بین خود صادر کردند.
به گزارش “نبض انرژی” ،براساس این بیانیه، گروسی و صالحی اعلام کرده‌اند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دو مرکز هسته‌ای در اطراف شهرضای اصفهان و نزدیکی تهران دسترسی خواهد داشت، اما هیچ سؤال و درخواستی برای دسترسی به مکان‌های دیگر در این کشور نخواهد کرد. از سوی دیگر، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز ضمن احترام به نگرانی‌های امنیتی ایران بر ضرورت تقویت همکاری طرفین تاکید کرده است.
اختلاف طرفین چند ماه پیش و پس از انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر وجود دو مرکز مخفی هسته‌ای در ایران که یکی از آنها (ترقوزآباد تهران) به ادعای اسرائیل افشا شده بود، شدت گرفت. حال به نظر می‌رسد اوضاع کمی آرامتر شده، چون هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در توئیترش گفته است: اخبار خوبی از تهران در زمینه همکاری میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسیده است.
دستاورد سفر گروسی و گزارش آن در کسوت مدیرکل مهم‌ترین نهاد بین‌المللیِ راستی‌آزمایی تعهدات برجامی ایران، می‌تواند اثر مهمی بر آینده برجام و روابط ایران با کشور‌های باقی‌مانده در این تعهد بگذارد.
ناظران معتقدند توافق میان ایران و آژانس دستاوردهای مختلفی را به دنبال داشته است:
نخست آنکه، یک بهانه مهم برای فرستادن ایران به شورای امنیت از امریکا سلب شد. در واقع، آمریکایی ها که در ماه های گذشته ایران را متهم به پنهانکاری در مورد برنامه هسته ای خود کردند، تلاش داشتند از این طریق پرونده ایران را از شورای حکام به شورای امنیت منتقل کنند. این توافق می تواند تلاش آمریکا در این رابطه را سد کند.
دوم: خطر باز شدن دوباره پرونده خطرناک PMD یا همان ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران رفع شد. این در حالی است که پرونده پی‌ام‌دی با ۱۲ سرفصل در ۶۶ بند طی قطعنامه‌ای که در سال ۲۰۱۵ شورای حکام صادر کرد، بسته و تمام شد.
سوم: ۵۰ هزار سند پردردسر و ساختگی اسراییل بی اثر شدند. ناظران بر این باورند که مبنای حساسیت های اخیر آژانس به دو مرکز جدید در ایران همین اسناد ساختگی اسرائیل بوده است. این توافق می تواند استناد اسرائیل و آمریکا به این اسناد را برای همیشه منتفی کند.
چین و روسیه و اروپا برای حمایت از ایران در روزهای حساس آینده تقویت شدند. این دو کشور علی رغم حمایت های قاطع اخیری که از ایران در مواجهه با آمریکا داشته اند، اما خواستار همکاری ایران با آژانس بوده اند. این همکاری می تواند دست روس ها و چینی ها برای حمایت از برجام را بازتر از قبل کند.
از دیدگاه برخی، سفر گروسی به تهران تنها به‌منظور کسب موافقت ایران جهت بازدید از دو مرکز هسته‌ای مذکور نبوده، بلکه اهداف دیگری نیز داشته است. در این زمینه می‌توان به حمیدرضا آصفی، دیپلمات باسابقه و سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه ایران در گفتگو با خبرگزاری «تسنیم» استناد کرد که اظهار داشته است: «سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از این سفر این است که جمهوری اسلامی را مجاب کنند تا آن دسته از تعهدات (برجامی) که به دلیل بدعهدی آمریکا تعلیق کرده را به حالت سابق بازگرداند».
