فریبرز کریمایی در گفت‌وگو با نبض انرژی، گفت: در سامانه جامع تجارت باید سیاستی در پیش گرفته شود که حداکثر انتظار را برای بازگشت ارز داشته باشیم.
فریبرز کریمایی در گفت‌وگو با نبض انرژی، گفت: سیاستی باید در سامانه جامع تجارت در پیش گرفته شود که انتظارات حداکثری برای بازگشت ارز را محقق سازد چرا که این مساله در آینده یک عامل کنترل کننده قیمت ارز خواهد بود.
کریمایی با اشاره به این موضوع که تشکیل یک بازار متشکل ارزی در آخرین جلسه های شورای گفتگو در سال گذشته مطرح شد، افزود: اهمیت بازار متشکل ارزی از این حیث است که ارز تامین شده از محل صادرات از طریق آن، باید به واردکننده‌ها اختصاص یابد.
وی با بیان اینکه در سال گذشته در مقاطع مختلف زمانی، چند ارزی داشتیم؛ از جمله ارز دولتی، ارز نیمایی که در هیچکدام از این مقاطع ارزِ واقعی صادرکنندگان غیرنفتی، به جز مجموعه پتروشیمی به کشور بازنگشت.
قائم مقام انجمن صنفی پتروشیمی خاطر نشان کرد: بر اساس اطلاعات مسئولان دولتی و سامانه نیما در بخش مجموعه شرکت‌های پتروشیمی از 11میلیارد دلار در حدود 8میلیارد دلار برگردانده شد که درواقع رقمی بالغ بر 70درصد است.
کریمایی با بیان اینکه سیاستی که بتواند ارز صادرکنندگان را برگرداند در سال 97 چندان کارآمد نبوده، افزود: مساله این است که اساسا چرا در کلان کشور از 38میلیارد دلار صادرات غیرنفتی (بدون احتساب میعانات گازی) در سال 97، بخش عمده ای از ارز صادراتی برنگشته است.
وی ادامه داد: یکی از دلایل ناکامی در بازگرداندن ارز صادراتی، بحث نیما و ارز دولتی است به طوری که پیش از تشکیل بازار ثانویه در یک فاصله 4ماهه، نرخ ارز دولتی 7الی 8هزار تومان بود اما نرخ ارز نیما 4200 تومان بود و طبیعتا صادرکننده بخش خصوصی و غیردولتی انگیزه‌ای برای آوردن ارز به سامانه نیمایی نداشت.
کریمایی افزود: پس از راه افتادن بازار ثانویه و نزدیک شدن دو ارز به هم، امیدواری‌هایی به وجود آمد اما مجددا با فاصله گرفتن و تعدیل نشدن ارز نیما با بازار، مجددا همان اتفاق افتاد.
کریمایی با اشاره به اینکه عدم بازگشت ارز صادراتی خود می‌تواند عاملی برای افزایش قیمت ارز در بازار آزاد باشد، اظهار داشت: شاید جمع‌بندی مسئولین برای تشکیل نظام سامانه جامع تجارت و بازار متشکل ارزی نیز این موضوع باشد که چرا در بخش خصوصی بخش عمده‌ای از ارز صادراتی به کشور برنگشته است.
قائم مقام انجمن صنفی پتروشیمی در خصوص ضعف سامانه نیما گفت: مکانیزم قیمت نیما صحیح نبوده و قیمتی که در سامانه نیما تعیین می‌شده نمی‌توانسته واقعیت اقتصادی کشور را پوشش بدهد.
کرمیایی تصریح کرد: در حال حاضر خودروسازان بزرگ محصولات‌شان را زیرقیمت حاشیه بازار عرضه می‌کنند یعنی خودشان را به بازار نزدیک می‌کنند تا رانت و تقاضای جدیدی ایجاد نشود.
وی ادامه داد: من معتقدم این سیاست درست است و بایستی در حوزه ارز نیز چنین سیاستی رخ دهد.
*گرای غلط به اقتصاد ندهیم
این کارشناس اقتصادی گفت: اگر فاصله بین بازار و ارز دولتی یا ارز وارداتی را کاهش ندهیم، به طور طبیعی رانت و تقاضا ایجاد می‌کند و به‌تبع آن تقاضا در یک دور ِتکراری باعث افزایش قیمت می‌شود، بنابراین مهمترین کاری که باید در سامانه جامع تجارت انجام داد این است که این فاصله‌ها را کم کنیم تا رانتی شکل نگیرد و از محل رانت تقاضای جدیدی وارد نشود.
کریمایی با بیان اینکه نباید گرای غلط به اقتصاد بدهیم، خاطر نشان کرد: وقتی قیمت را دستکاری می‌کنیم و از این طریق فاصله ایجاد می‌کنیم به صادرکننده و واردکننده گرای غلط می‌دهیم و از این طریق به نوعی در بحث صادرات و واردات دخالت غیرمستقیم می‌کنیم، و علاوه بر کاهش کارآمدی اقتصاد، تخصیص منابع را نیز بهم می‌ریزیم.
وی ادامه داد: برای واقعی کردن قیمت‌ها باید تلاش کنیم و این مساله مطمئنا از طریق قیمت‌های دستوری قطعا اتفاق نخواهد افتاد.
کریمایی ارائه تحلیل درست از کارایی سامانه جامع تجارت را منوط به در اختیار داشتن جزئیات دقیق آن دانست و گفت: اگر قیمت، قیمت آزادانه‌ای باشد و براساس تقاضای واردکننده و عرضه صادرکننده شکل بگیرد، چون حجم قابل توجهی از ارز برخواهد گشت و در پی آن عرضه ارز افزایش خواهد یافت و قیمت را کنترل خواهد کرد.
وی ادامه داد: اگر این سامانه و بازار تشکل به نحوی که گفته شد برنامه‌ریزی شده باشد، امیدوارکننده است اما اگر مجددا به قیمت‌های دستوری ورود کنیم ممکن است چندان موفق نباشیم.
کریمایی در پایان با ذکر این نکته که در بورس کالایی شاهد هستیم که در رقابت‌های ایجاد شده قیمت بر اساس ارز بازار آزاد است، گفت: همه بازاها از ارز بازار آزاد و نه از ارز نیمایی تبعیت می‌کنند بنابراین باید اجاره دهیم بازار ارز خود به تعادل برسد.
