به گزارش خبرنگار «نبض انرژی»دست اندرکاران حوزه انرژی از ناترازی تولید و مصرف انرژی در کشور سخن میگویند. مسئلهای که در حال بحرانی شدن است. مصرف بی رویهای که اگر کنترل و مدیریت نشود این فاصله ناترازی را بیشتر و وضعیت انرژی در کشور را بحرانی تر میکند. کارشناسان میگویند مدیریت مصرف نیازمند پیاده سازی ساختارهایی است که بخشی با فرهنگ سازی و بخشی نیز با تجهیزات نوآورانه میتواند کنترل شود.
گفته میشود که میزان مصرف انرژی ایران در مقایسه با دیگر کشورها مانند آلمان برابر است اما تحلیل کارشناسی میگوید میزان مصرف انرژی همواره با تولید ناخالص ملی سنجیده میشود و با توجه به افزایش مصرف و به عبارتی پیشی گرفتن مصرف از تولید شکاف ناترازی را ایجاد کرده است که لازم است راهکارهای بهینه برای کنترل مصرف از یک طرف و رشد و توسعه در بخشهای تولیدی در کشور تحقق یابد. مالک شریعتی نیاسر نماینده مردم تهران و سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با نبض انرژی دیدگاههایی را در خصوص کنترل و مدیریت مصرف ارائه داده است که در ادامه میخوانید.
شما به عنوان سخنگوی کمیسیون انرژی، وضعیت فعلی و آتی تراز انرژی در کشور را چگونه ارزیابی میکنید؟
در شرایط موجود به دلیل مصرف بیرویه انرژی، کشور با ناترازی تولید و مصرف انرژی (گاز، برق و فرآوردههای نفتی) علیرغم دارا بودن منابع سرشار انرژی روبرو است. روند کنونی تولید و مصرف انرژی به گونهای است که در صورت تدام آن، کلیه ظرفیتهای تولیدی کشور صرف نیاز داخلی و غیرمولد شده و کشور در آینده نه چندان دور به ناچار وارد کننده انرژی خواهد شد.
به نظر شما ساختار حکمرانی برای مدیریت تولید و مصرف چگونه باید باشد؟
در بخش مدیریت تولید تقریبا تمرکز ساختاری مناسبی در کشور وجود دارد و وزارتین نفت و نیرو متولی تولید انرژی کشور هستند، ولی در بخش مدیریت مصرف، ضعف ساختاری و عدم تمرکز وجود داشته به طوریکه علیرغم سیاستها و قوانین خوبی که در حوزه مدیریت و اصلاح الگوی مصرف وضع شده و تکلیف قانونی کاهش 50% شدت انرژی که در سیاستهای کلی اصلاح الگوی مصرف و سند راهبردی انرژی کشور تصویب شده است، هنوز اقدام موثری در حوزه مدیریت مصرف و کاهش شدت مصرف انرژی صورت نگرفته و شدت مصرف انرژی در دهه گذشته کماکان افزایش یافته است.
بنابراین علت اصلی این ناترازی انرژی چیست؟
به نظر بنده، یکی از دلایل اصلی ناترازی انرژی کشور عدم کاهش شدت مصرف انرژی است که خود دلایل متعددی دارد از جمله میتوان به بی اعتقادی و عدم اهتمام مدیران دستگاههای اجرایی و از همه مهمتر فقدان وجود حکمرانی قدرتمند مدیریت مصرف انرژی در سطح عالی کشور و نیز در هریک از بخشهای کشاورزی، صنعت، حمل و نقل و غیره بوده است.
اجرای مدیریت مصرف و کاهش شدت مصرف انرژی چه تبعاتی را به همراه دارد؟
تمرکز بر مدیریت مصرف و کاهش شدت مصرف انرژی تنها راهکار منطقی مدیریت ناترازی انرژی و یک ضرورت اجتناب ناپذیر محسوب میشود؛ ضمن اینکه سرمایهگذاری در این حوزه به مراتب کمتر از سرمایهگذاری در بخش تولید بوده است و علاوه بر آن تمرکز در این حوزه میتواند به کاهش سطح آلایندههای زیست محیطی، ارتقاء فناوری صنایع کشور، تامین امنیت انرژی و افزایش درآمدهای ارزی و شکوفایی اقتصادی منجر شود.
بهترین راهکار جهت پیاده سازی حکمرانی مدیریت مصرف انرژی از دیدگاه شما چیست؟
با هدف یکپارچه سازی مدیریت مصرف انرژی کشور، عملیاتیترین و چابکترین پیشنهاد، ایجاد معاونت راهبردی انرژی ذیل ریاست جمهوری و در کنار آن ایجاد صندوق بهینهسازی انرژی میتواند راهکار حکمرانی مدیریت مصرف انرژی باشد.
با تاسیس این معاونت و صندوق به عنوان بازوی مالی، چهار مجموعه شرکت بهینهسازی مصرف سوخت در وزارت نفت، معاونت بهرهوری انرژی ساتبا در وزارت نیرو، ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت در وزارت راه و شهر سازی و دبیرخانه شورای عالی انرژی در سازمان برنامه و بودجه با کلیه وظایف محوله از آنها جدا شده و در این معاونت متمرکز میشوند.
به نظر شما مزایای استفاده از پروژههای کلیدی در مدیریت مصرف انرژی چه میتواند باشد؟
با ایجاد ساختار معاونت راهبردی انرژی و تاسیس صندوق بهینه سازی انرژی، پروژههای کلیدی مدیریت مصرف با اقتدار بالاتر دنبال میشوند که میتواند به برخی از آنها اشاره کرد:
– تکمیل نظام IBT برای برق، گاز و آب که مورد استفاده عموم مردم است.
– باز توزیع یارانه بنزین به صورت اعطای سهمیه بنزین به خانوارهای فاقد خودرو و انتقال زیرساخت اجرای طرح به سیستم بانکی کشور
– انتقال تمام یارانه انرژی به حلقه ماقبل مصرف کننده نهایی و حذف عملی مصارف غیربهینه و غیررسمی حاملهای انرژی بخصوص گازوییل
– حذف رانتهای بزرگ یارانه انرژی صنایع بزرگ پردرآمد نظیر سوخت حمل و نقل معادن و فولاد
– شریک کردن صنایع بزرگ در طرحهای مدیریت مصرف با تضمین عدم قطع انرژی آنها در پیک مصرف
– الزام تمام دستگاههای دولتی و بخش عمومی به رعایت کامل مقررات مبحث 19 ساختمان
– اجرای طرحهای ضربتی تعویض بخاری و کولرهای پر مصرف در یکسال با کمک منابع داخلی شرکتهای تابعه وزارت نفت و بخش خصوصی
در آخر بفرمایید حکمرانی مدیریت مصرف بر حوزه حکمرانی تولید چه تاثیری میتواند داشته باشد؟
ایجاد ساختار حکمرانی مدیریت مصرف انرژی کشور باعث میشود منابع داخلی شرکتهای تابعه وزارت نفت بر روی پروژههای اصلی و حیاتی نظیر میادین مشترک نفت و گاز بویژه فشار افزایی پارس جنوبی تمرکز یابد.
از دیگر مزایای ایجاد ساختار ذکر شده میتوان به اصلاح رابطه مالی وزارت نفت و دولت با شرکتهای تابعه وزارت نفت و اجرای طرحهای زیرساختی میترینگ یا رصد لحظهای تولید و حسابداری هزینههای شرکتهای تابعه وزارت نفت اشاره نمود.