حلقه مفقوده‌ «اتحادیه انرژی» در بحران جهانی
حلقه مفقوده‌ «اتحادیه انرژی» در بحران جهانی
تنش‌های اخیر انرژی در عرصه جهانی موجب شده تا سوخت و نحوه تامین انرژی به دو فاکتور اساسی برای تداوم توسعه اقتصادی تبدیل شود. بحران جهانی کنونی موجب شده است تا گاز طبیعی به موضوع اول مذاکرات جهانی در خصوص انرژی تبدیل شود.

به گزارش«نبض انرژی»تنش‌های اخیر انرژی در عرصه جهانی موجب شده تا سوخت و نحوه تامین انرژی به دو فاکتور اساسی برای تداوم توسعه اقتصادی تبدیل شود. بحران جهانی کنونی موجب شده است تا گاز طبیعی به موضوع اول مذاکرات جهانی در خصوص انرژی تبدیل شود. اکنون نه تنها بسیاری به نقش روز افزون گاز در اقتصاد معترفند بلکه گاز می‌تواند فرصتهای بزرگی برای تامین سایر انرژی‌ها اعم از برق و غیره را در کشورها ایجاد کند.
گاز طبیعی در سطح جهان با توجه به ترکیب انرژی، چه در کوتاه مدت، چه میان مدت و چه بلند مدت، به عنوان یکی از راه حل‌های موجود برای رسیدن به تعادل بین نیاز‌های اقتصادی جهانی و کنترل‌های زیست محیطی و تسهیل فرآیند‌های انتقال انرژی از نقش مهمی برخوردار است. نقش گاز طبیعی برای تمامی کشورها، جهان محوری شده است. در نتیجه جنگ روسیه و اوکراین، بازارهای انرژی در ماه‌های اخیر افزایش بی‌سابقه و دائمی قیمت‌ها را تجربه کرده‌اند. قیمت گاز در بازارهای عمده فروشی که در سال های گذشته به طور میانگین حدود دو سنت در هر کیلووات ساعت بود، تا کنون در سال ۲۰۲۲ پنج برابر شده و به حدود ۱۱ سنت در هر کیلووات ساعت رسیده است.
اقتصاددانان برجسته آلمانی اخیرا هشدار داده اند که افزایش سرسام آور قیمت گاز می تواند بزرگترین اقتصاد اتحادیه اروپا را وارد رکود کند. آنها پیش‌بینی می‌کنند که آلمان در سال آینده میلادی یکی از کشورهایی خواهد بود که بدترین آسیب را از رکود اقتصاد جهانی خواهد دید. با افزایش شدید قیمت گاز و برق در آلمان، پیش‌بینی می شود بزرگ‌ترین و نخستین ضلع اقتصاد اتحادیه اروپا، در سال ۲۰۲۳ منقبض شود.
اندیشکده مؤسسه تحقیقات اقتصادی مونیخ معتقد است بحران انرژی اقتصاد آلمان را ویران می‌کند و می‌تواند به کاهش ۰.۳ درصدی تولید ناخالص داخلی در سال آینده منجر شود. تشدید بحران انرژی الکتریکی بر خانوار‌های بریتانیایی نسبت به همتایان خود در سایر کشور‌های اروپای غربی آسیب بیشتری وارد کرده است و تفاوت تحمل این هزینه بر خانوار‌های کم‌درآمد و ثروتمند در بریتانیا بسیار بیشتر از سایر نقاط اروپا است. یک خانوار متوسط بریتانیایی در سال ۲۰۲۲ باید ۸.۳ درصد از کل هزینه خود را بابت قیمت بالاتر قبض‌های انرژی از دست بدهد، در حالی که در آلمان و اسپانیا این رقم ۴ درصد پیش بینی می‌شود.
تنها خانوار‌های استونیایی و چکی با تاثیر بالاتر این افزایش قیمت نسبت به بریتانیا در تمام اروپا روبرو هستند، البته این تاثیرات ناشی از بحران بر تمامی کشور های بلوک غرب و همچنین بر اقتصادی جهان آشکار است. در خصوص تاثیر بحران انرژی بر صنعت، نتایج مراکز تحقیقات به عنوان مثال بر بریتانیا نشان می دهد؛ ۶ صنعت از هر ۱۰ صنعت در بریتانیا ممکن است به دلیل رشد قیمت انرژی الکتریکی تعطیل شوند. این خاموشی ها و افزایش های هزینه های انرژی نه تنها بر شرایط زندگی جاری مردم موثر است در سرنوشت آیندگان هم اثر گذار است.
اهمیت انرژی در جهان به گونه‌ای شده است که نیاز فوری برای ایجاد یک اتحادیه انرژی واقعی وجود دارد که ستون مهمی از حاکمیت جهان خواهد بود، همان‌طور که در طول همه‌گیری کووید-۱۹، به ویژه در مورد واکسن‌ها شاهد بودیم که هیچ کشوری به تنهایی نمی توانست با بحرانی به این بزرگی مقابله نماید»
اهمیت نقش اتحادیه انرژی به عنوان یکی از بستر‌های مهم برای گفتگو در مورد تمامی فعالیت‌های صنعت گاز و برق بر اساس تعهد کامل آن به توسعه فعالیت‌های گازی و توسعه صنعت برق در سطح جهانی و مطالعه ابتکارات مهم مرتبط با آن مهم تلقی خواهد شد. اتحادیه انرژی باید چارچوب نظارتی و شرایط بازار را کنترل نماید و در عین حال استراتژی مشترک انرژی باید چند هدف داشته باشد: از جمله کاهش مصرف انرژی، تضمین امنیت عرضه و کاهش قیمت انرژی. تا ازاین طریق بهترین شرایط در زمان‌های بحرانی کشورها اعم از جنگ، رخداد‌های طبیعی، کنترل و همچنین از بروز بحران در اقتصاد جهان تا حدودی جلوگیری شود.

محمدرضا آذین، کارشناس بین‌الملل وزارت نیرو