به گزارش خبرنگار «نبض انرژی» یکی از عوامل طبیعی که امروزه تبدیل به مشکل برای برخی از کشورها شده موضوع ایجاب سیلاب است که بدون شک سیلاب بعنوان یک بلای طبیعی شناخته شده است. ولی در عمل سیلاب هم از نظر تلفات جانی و هم از نظر خسارات مالی مهیبترین بلای طبیعی در جهان محسوب میشود.
براساس این گزارش سیلابهای رودخانه اغلب ناشی از بارشهای شدید بدون پیش هشدار یا پیش هشدار کمی در رودخانه جاری میشود. تلفات جانی این تند سیلابها که در حوزههای کوچک بوقوع میپیوندند عموما بیشتر از تلفات جانی سیلابهای رودخانههای بزرگی هستند.
متاسفانه سیلها در طول زمان خسارتهای جانی زیادی نیز در برداشتهاند و حیوانات و انسانهای زیادی بر اثر وقوع سیل از میان رفتهاند. از دیگر آثار و خسارتهای ناشی از وقوع سیلابها میتوان به تخریب جادهها، مراتع، روستاها و افزایش ضایعات زیست محیطی اشاره کرد. در طول سالهای اخیر بهدلیل تغییر در اکوسیستم طبیعی زمین تعداد سیلهای ناگهانی در گوشه و کنار جهان رشد چشمگیری داشته است. سیلابهای ناگهانی خرابیهای به مراتب گستردهتر از سیلهای آهسته دارند و عوارض ناشی از ویرانگری آنها تا سالها باقی میمانند.
یکی از راههای کاهش قدرت تخریب سیل، حفاظت و گسترش بافتهای جنگلی در مناطق سیل خیز است. جلوگیری از قطع درختان قطور و حفظ جنگلهای انبوه نقش قابلتوجهی در کنترل شدت سیل دارند. شاخ و برگ درختان سرعت حرکت آب را کم میکنند و سبب نفوذ آب بیشتر در خاک میشوند. از دیگر راههای مهار سیلابها سیلبندها هستند. با ساخت سیلبندها در مناطق مناسب برای جهت دادن به حرکت آب، میزان خرابی این پدیده کاهش مییابد. نصب مخازن بزرگ در مسیر پیشروی سیلها نیز راهکاری مناسب است و باعث کاهش حجم آب روان میشود.
برای جلوگیری از افزایش احتمال وقوع سیل در نواحی نزدیک رودخانهها، باید از ساخت خانه در حریم رودها جلوگیری شود. تالابها نیز نقش مؤثری در جذب آب باران و جلوگیری از وقوع سیل دارند؛ بنابراین حفظ اکوسیستم این مناطق برای جلوگیری از نابودی تالابها ضروری است. کانال سازی و ایجاد آبراهه در مسیر حرکت رودخانهها نیز میتواند بر کاهش سرعت جریان و حجم آب در هنگام بروز سیل مؤثر باشند.
همچنین بسیاری از کارشناسان براین باورند که عدم لایروبی رودخانهها یکی از دلایل اصلی بروز سیلابهاست. وزارت نیرو باید به وظایف ذاتی خود عمل کند و عملیات لایروبی را در برنامههای اولویتدار خود قرار دهد. مسلما وقتی رودخانهها و سدها لایروبی نشوند، با اندک سیل و بارانی مناطق پایین دست رودخانهها که در معرض سیلاب قرار دارند دچار خسارتهای بسیاری میشوند و این بحرانها دولت را ملزم به پرداخت این خسارتها از بودجه نظام میکند. براساس این گزارش باید به این نکته کلیدی اشاره کرد و گفت؛ همواره فناوری میتواند بسیاری از مشکلات حاصل از وقوع سیل را برطرف کند یا مانع از به وجود آمدن آن شود، بنابراین لازم است که با استفاده از فناوری، منشا سیل را کنترل کنیم. همچنین ابخیزداری و ابخوان داری از فناوریهایی هستند که با توسعه آن میتوان شاهد کاهش میزان سیل باشیم. همچنین در کنار اینها باید مانع از ساخت و ساز در کنار رودخانهها و آبراههها شویم و حریم آنها را حفظ کنیم.