به گزارش خبرنگار «نبض انرژی» امروزه آلودگی هوا در اکثر کشورها منجمله ایران شرایط زندگی به عبارتی نفس کشیدن را برای اهالی آن مناطق سخت کرده و حتی این موضوع سبب شده که مردم از انجام فعالیتهای روزمره خود عقب بیفتند.
برخی از کارشناسان سرمنشاء این آلودگی را ناشی از سدسازی برخی از کشورها از جمله ترکیه است عنوان میکنند. پروژه گاپ سرشاخههای دجله و فرات احداث شده است؛ حوضهای که یکی از پرتنشترین حوضههای آبریز دنیا است. سدهای احداث شده کشورها بر سر دجله و فرات در مناطقی از ترکیه است که این پروژه را تحت پوشش قرار میدهد. گفتنی است که میزان ذخیره سدهای پروژه گاپ در حوضه دجله معادل کل آورد سالیانه رودخانه دجله است؛ یعنی ترکیه اراده کند میتواند آن را پشت سدهای خود خشک کند. در قبال پروژه گاپ در حوضه فرات میزان ذخیره سدهای ترکیه سه برابر کل آورد سالیانه فرات است تا سه سال آورد را میتواند آنجا نگه دارد.
باید تأکید کرد که ظاهرا این بار منشاء ریزگردها خارجی است چرا که در عراق هم اوضاع آلودگی هوا و مشکلات تنفسی به مرحله بحرانی رسیده است.
اما تالابها و دریاچههای خشکیده در داخل ایران هم شاید همزمان با گرد و غبارهایی که از ورای مرزها میرسند، مزید علت شوند. همچنین میلیونها خودرو فرسوده همچنان در جادههای ایران جولان میدهند: از موتورسیکلت کاربراتوری گرفته تا خودروهای سنگین دیزلی.
میتوان یادآور شد که هر چه زمان بیشتر میگذرد، ریزگردها به عنوان عامل آلودگی هوا به فهرست دیگر عوامل در کلانشهرهای ایران اضافه میشود. همچنین بررسیها نشان میدهد که ۳۰ درصد گرد و غبار منشأ خارجی و ۷۰ درصد دیگر منشأ داخلی دارد؛ بنابراین حل مشکل ریزگردها مثل منشاء آن، هم به سیاستها و عزم داخلی مربوط میشود هم خارجی. در کنار این مهم همچنین مطابق مطالعات انجام شده در وزارت نیرو، در گذشته سهم منشا گرد و غباری که در ایران به وجود میآید ۶۵ درصد متعلق به عراق، ۱۶درصد سوریه، ۹ درصد عربستان، هشت درصد ایران و ۲ درصد متعلق به ترکیه بود، این درحالی است که اکنون سهم تولید گردو غبار داخلی افزایش یافته و یکی از عوامل مهم آن کاهش منابع آبی است.
طبق این گزارش بسیاری از کارشناسان و مسئولان اذعان براین دارند که برنامه اقدام ملی در سال ۱۳۸۸ تصویب شد و در کنار آن کمیته ملی بحران گردوغبار نیز شکل گرفت و سازمانهای مسئول مشخص و بودجههای لازم تخصیص داده شد حال باید پرسید این بودجهها کجا مصرفشده است که هنوز با این پدیده درگیر هستیم. در همین رابطه حتی مجتبی یوسفی نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی چند سال پیش در گفتگو با یکی از خبرگزاریها(تسنیم) گفته بود که دستگاههای مسئول از جمله، سازمان محیط زیست باید نسبت به هزینهکرد ۳۷۰ میلیون یورویی برای حل معضل ریزگردها که از صندوق توسعه ملی برداشت کردهاند باشند، این موضوع را در مجلس به طور جدی پیگیری میکنیم، باید هزینهکرد این مبلغ شفاف شود.
در مواردی شنیده میشود که بودجههای تخصیصیافته در قالب اعتبارات عمرانی به جای اینکه صرف اقدامات عملی و جدی برای رفع این پدیده شوم شوند صرف هزینههای پرسنلی و جاری میشوند که این موضوع وفق قانون تخلف محرز بود و درجای خود باید رسیدگی شود.
باید گفت که در کنار تخصیص بودجه برای حل این معضل باید دیپلماسی آبی با کشورهای منطقه تقویت شود و این مسالهای است که باید دستگاههای اجرایی به خصوص وزارت امور خارجه، وزارت نیرو و سازمان محیط زیست بدان اهتمام ویژه داشته باشند.