به گزارش«نبض انرژی» قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی یا همان قانون پتروپالایشگاه در سال 98 توسط نمایندگان مجلس تصویب شد تا بدین صورت گام مهمی برای گذر از خام‌فروشی نفت و احداث پتروپالایشگاه‌ها برداشته شود.
پس از تصویب آیین‌نامه این قانون در هیئت وزیران و فراخوان عمومی وزارت نفت و بررسی طرح‌های پیشنهادی برای احداث واحدهای پالایشی و پتروپالایشی، در نهایت 8 طرح پتروپالایشگاهی شامل 5 طرح احداث پتروپالایشگاه نفت خام و 3 طرح پتروپالایشگاه میعانات گازی مورد تایید وزارت نفت قرار گرفتند.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، اجرای این قانون که تاکنون سه بار مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است در دستور کار جدی وزارت نفت قرار گرفت تا وضعیت طرح‌ها موردبررسی قرار گرفته و موانع پیش‌روی آنها برداشته شود.
در آخرین مورد، رهبر معظم انقلاب در بیانات خود در دیدار تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی در بهمن ماه 1400 مجددا بر اجرای قانون پتروپالایشگاه‌ها تاکید کرده و فرمودند: صنایع مهم در حول و حوش خودشان می‌توانند یک زنجیره‌ای از صنایع اشتغال‌آفرین، صنایع پایین‌دستی که غالباً هم اشتغال‌آفرین است به وجود بیاورند. مثلاً حالا در ذیل صنعت نفت، این صنایع پایین‌دستی انبوهی که وجود دارد که یک نمونه‌اش همین پتروپالایشگاه‌ها است که قانونش هم در مجلس در سال ۹۸ تصویب شد و به دولت وقت هم ابلاغ شد؛ منتها متأسّفانه دنبال‌گیری نشده، باید دنبال‌گیری بشود. اینها، هم سرمایه‌های متوسط مردم را وارد میدان اشتغال می‌کند، هم اشتغال‌آفرین است.
*جزئیاتی از 8 طرح برگزیده قانون پتروپالایشگاه‌ها
8 طرح برگزیده ذیل قانون پتروپالایشگاه‌ها در جدول 1 آورده شده است:
جدول 1
پنج گزارش قبلی مربوط به پتروپالایشگاه‌های سبز کم‌رنگ به ترتیب در جدول 1 در لینک زیر منتشر شده است:
- پیشنهاد تشکیل کارگروه ملی برای کمک به تامین مالی پتروپالایشگاه‌ها
- جزئیات ساخت پتروپالایشگاه 300 هزار بشکه‌ای نگین مکران
- جزئیات احداث پتروپالایشگاه انتخاب و تکمیل پروژه تا 6 سال آینده
- پیشرفت 26 درصدی پتروپالایشگاه 60 هزار بشکه‌ای جاوید قشم
- چالش‌های پیش روی پتروپالایشگاه «پیشگامان سیراف»/ برنامه تکمیل طرح در 1403
با توجه به اهمیت این طرح‌ها، در ششمین گزارش از پرونده ویژه با عنوان «8 طرح برگزیده پتروپالایشگاهی» به بررسی «طرح پتروپالایشگاه مروارید مکران» که توسط شرکت پالایش پارسیان تدبیر اجرایی خواهد شد، پرداخته می‌شود.
متاسفانه مدیران این طرح، با وجود پیشتاز بودن پروژه مروارید مکران در بین 8 طرح برگزیده، حاضر به مصاحبه نشدند.
*مشخصات طرح پتروپالایشگاه مروارید مکران
پتروپالایشگاه مروارید مکران از جمله طرح‌های مهم با خوراک نفت خام است که تاکنون به پیشرفت فیزیکی قابل توجهی رسیده است. این پروژه به ظرفیت 300 هزار بشکه در روز توسط گروه اقتصاد مفید ستاد اجرایی فرمان امام سرمایه‌گذاری شده است.
مشخصات کلی این طرح به شرح جدول 2 است.
جدول 2
*30 درصد از تولیدات طرح مروارید مکران، محصولات شیمیایی است
مکان‌یابی این پروژه در منطقه کوه مبارک جاسک در نظر گرفته شده است. منطقه جاسک طبق برنامه‌ریزی‌های وزارت نفت قرار است به هاب انرژی کشور تبدیل شود. این منطقه برخوردار از مزایای نسبی مجاورت با پایانه نفتی جاسک (کاهش هزینه انتقال خوراک نفت خام)، دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد و آبراه‌های بین المللی و همچنین تسهیل صادرات محصولات با توجه به دسترسی آسان به کشورهای حوزه خلیج فارس، هند و چین است.
از ترکیب طراحی سبد محصولات تولیدی این پروژه اطلاعاتی در دست نیست اما پیگیریها نشان می‌دهد نسبت به طرح‌های قبلی، درصد تولید مواد پتروشیمیایی اولفین و آروماتیک در آنها افزایش پیدا کرده است و طراحی آن به صورت پتروپالایشگاه در نظر گرفته شده است.
به نظر می‌رسد تولید محصولات سوختی (بنزین، گازمایع، گازوئیل) حدود 70 درصد جرمی از کل سبد تولیدات و محصولات پتروشیمیایی (پروپیلن، بنزن، زایلن) حدود 30 درصد جرمی را به خود اختصاص می‌دهد.
تولید مواد اولیه پتروشیمیایی می‌تواند زمینه‌ساز تکمیل زنجیره ارزش و احداث پارک شیمیایی در منطقه جاسک باشد. به عبارت دیگر این پتروپالایشگاه به‌عنوان مادر یک پارک شیمیایی ظرفیت تامین خوراک اولیه آن را خواهد داشت.
*پیشرفت پتروپالایشگاه مکران در چه وضعیتی است؟
پتروپالایشگاه مروارید مکران تاکنون نسبت به سایر طرح‌های پتروپالایشگاهی با خوراک نفت خام دارای بیشترین پیشرفت فیزیکی و مالی است، درحالی که سایر طرح‌ها در مرحله مطالعات بنیادی و طراحی جزئیات هستند.
خرید لایسنس، تهیه مدارک طراحی پایه، طراحی تفصیلی، مهندسی کارگاهی و خدمات مهندسی پالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای مروارید مکران در بندر جاسک به شرکت مهندسی انرشیمی سپرده شده است.
این پروژه در حوزه تأمین مالی تاکنون مذاکرات با فاینانسورهای خارجی، تشکیل پرونده در سازمان بورس به منظور بهره‌گیری از ظرفیت مشارکت سرمایه‌گذاری مردمی و تشکیل گروه تامین مالی پروژه و ترکیب سهامداران را پیش برده است.
همچنین اقداماتی در راستای مطالعات ژئوتکنیکی، مناقصه خرید و ساخت مخازن خوراک و محصولات، تسطیح اراضی، بهسازی بستر و عملیات سیویل و سازه انجام شده است.
بهره‌برداری از این پتروپالایشگاه بزرگ تاثیرات اقتصادی مثبت ملموسی برای کشور دارد و علاوه بر خنثی سازی تحریم فروش نفت خام موجب جذب نقدینگی در پروژه‌های مولد، اشتغالزایی و افزایش تولید ناخالص ملی می‌شود.
انتظار می‌رود حمایت و کمک به این طرح‌ها صرفا به وزارت نفت محدود نشود و کل مجموعه دولت سیزدهم اهتمام و پیگیری جدی‌تری نسبت به رفع موانع طرح‌ها و تسهیل فرایند تامین مالی این طرح‌ها داشته باشند. اما به نظر می‌رسد با وجود شعار دولتمردان بر ضرورت رهایی از خام‌فروشی، تاکنون اجرای طرح‌های بزرگ پتروپالایشگاهی به یک پروژه اولویت‌دار ملی تبدیل نشده است.
منبع: فارس
