«پالایش» حلقه فراموش شده پروسه تولید تا صادرات نفت
«پالایش» حلقه فراموش شده پروسه تولید تا صادرات نفت
ایران به دلیل برخورداری از منابع سرشار و قرار گرفتن در بازار گرم خاورمیانه باوجود راه های آبی و غیرآبی فراوان می توانست از پیشگامان فروش فرآورده های نفتی در منطقه باشد. اما صد حیف که طرح شعار سودده نبودن پالایشگاه، سال ها موجب عقب ماندگی ایران در توسعه ظرفیت پالایشگاهی شد.
ایران به دلیل برخورداری از منابع سرشار و قرار گرفتن در بازار گرم خاورمیانه باوجود راه های آبی و غیرآبی فراوان می توانست از پیشگامان فروش فرآورده های نفتی در منطقه باشد. اما صد حیف که طرح شعار سودده نبودن پالایشگاه، سال ها موجب عقب ماندگی ایران در توسعه ظرفیت پالایشگاهی شد.
به گزارش نبض انرژی،  براساس آمارهای رسمی و بین المللی هر بشکه نفت سنگین ایران روز دوشنبه در بازار مدیترانه به قیمت 7 دلار و 64 سنت فروخته شد که این قیمت نفت در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی وجود داشت و در طول 30 سال گذشته دیگر شاهد چنین قیمت های نفتی نبودیم.
نکته قابل توجه این است که به دلیل تحریم های اعمال شده از سوی آمریکا پیش از سقوط تاریخی قیمت نفت اقتصاد ایران خود را با این کاهش وفق داده بود به طوریکه کارشناسان اقتصادی معتقدند اقتصاد ایران نسبت به دیگر کشورهای منطقه کمترین اثر را از این کاهش قیمت نفت خواهد دید.
محمدجواد عاصمی‌پور یکی از کارشناسان مناطق نفتخیز جنوب با اشاره به بحث کاهش قیمت فروش نفت آمریکا و تاثیر آن بر نفت ایران طی گفت وگویی اخیرا اظهار کرده است: با توجه به شرایط تحریمی و همچنین میزان فروش نفت، باید گفت که در صحنه جغرافیای جهانی، ایران کمترین تاثیر را از کاهش قیمت نفت آمریکا متوجه خواهد شد اما دیگر کشورها از جمله عربستان که اکنون میزان فروش نفت بسیار بالایی دارند، از کاهش قیمت نفت به شدت آسیب می‌بینند.
این کارشناس نفت گفت: کشورهایی که در گذشته پای میز مذاکره کاهش تولید نمی‌آمدند اکنون با سقوط قیمت نفت، خواهان کاهش تولید نفت هستند. کرونا اکنون بلایی بر سر آن‌ها آورده است که خودشان به دنبال کاهش تولید نفت هستند.
وی ادامه داد: ایران پیش از کرونا، با کرونای تحریم مواجه شده بود و شرایط دشواری در بحث تولید و فروش نفت خام داشت اما اکنون کشورهایی از جمله آمریکا که خواهان پایین آوردن فیتیله تولید ایران بودند، فیتیله تولید خودشان پایین کشیده شده است و شرایط بسیار دشواری دارند. ایران در شرایط کنونی نباید تولید خود را کاهش دهد بلکه باید با افزایش تولید در شرایطی که هزینه‌های تولید نفت دریای شمال بسیار بالا است، سهم بیشتری در بازار جهانی را از آن خود کند.
این گزارش حاکی است در حال حاضر و براساس تصمیم مسئولان دولت قرار است ظرفیت پالایش نفت ایران که چیزی حدود یک میلیون 900 هزار بشکه در روز است افزایش یابد تا بتوان از این افزایش ظرفیت در دوران تحریم بهترین استفاده را کرد و به جای اینکه نفت خام تولیدی را به قیمت هایی کمتر از 10 دلار بفروش رسانیم آن را در پالایشگاه های داخلی فراورش کرده و محصولات نفتی را به جای نفت خام صادر کنیم.
 صادرات راحت تر فراورده به جای نفت خام
همانطور که بارها کارشناسان  انرژی اعلام کرده اند صادرات نفت خام در شرایط تحریم بسیار پیچیده تر از صادرات فراورده است که در طول یک سال گذشته بارها مشاهده کردیم با وجود عرضه نفت خام در بورس اما بخش خصوصی نتوانست به راحتی وارد این چرخه شود اما با ورود فراورده های نفتی مانند بنزین به راحتی و در کسری از زمان این فراورده های فروخته می شود از این جهت دولت تصمیم گرفته است تا صادرات فراورده را در این شرایط افزایش دهد اما برای رسیدن به این هدف ملزوماتی نیاز است که مهمترین آن کم بود پالایشگاه در کشور است.
باید تاکید کرد هرگاه بحث توسعه صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی می شود، برخی مسوولان از هزینه های بالای آن و مشکل تامین مالی سخن می گویند؛ این در حالی است که با هدایت ۱۰ درصدی نقدینگیموجود در کشور  می توان مشکل نقدینگی را رفع کرد.
به طور کلی ساخت پالایشگاه و پتروشیمی، علاوه بر تولید فرآورده و صادرات راحت آن در شرایط تحریمی، باعث ایجاد ارزش افزوده نیز می شود، به گونه ای که کشورهایی که هیچ منابع نفت و گازی نیز ندارند با واردات نفت خام و تبدیل آن به فرآورده های نفتی و صادرات آن سود هنگفتی به جیب می زنند. برای مثال کشوری مانند سنگاپور با واردات نفت خام و صادرات فرآورده سالانه 8.45 میلیارد دلار از این طریق کسب درآمد می کند و در جایگاه سوم در بین صادرکنندگان فرآورده های نفتی قرار دارد. این رقم معادل درآمد نفتی ایران در شرایط غیرتحریمی است.
اصغر ابراهیمی اصل، معاون سابق وزارت نفت درباره راهکار تامین مالی ساخت پالایشگاه به خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ گفت: اگر افزایش ظرفیت پالایشگاهی ایران در دستور کار وزارت نفت و سایر شرکت های باسابقه در این امر ازجمله قرارگاه خاتم الانبیاء، پتروپارس، سازمان گسترش و نوسازی صنایع و شرکت اویک قرار گیرد، آنها می توانند به صورت کنسرسیوم درآیند و با جمع آوری منابع مردم از طریق انتشار اوراق مشارکت و دریافت وام از صندوق توسعه ملی، هزینه ساخت پالایشگاه ها را تامین کنند. همچنین وزارت نفت می تواند مقداری از هزینه احداث را به صورت نفت خام در مرحله ساخت بدهد.
این کارشناس صنعت نفت یادآور شد: در قانونی که اخیرا در مجلس تصویب شده، پیش بینی شده است که مدت حداقل یک سال نفت خام خوراک پالایشگاه ها نسیه داده شود، درنتیجه از قبل درآمد ایجادشده، مجتمع های پالایشی و پتروشیمی می توانند پول خود را برگردانند و در مدت کوتاهی بازپرداخت آن صورت می گیرد؛ بنابراین مکانیسم مالی بسیار عملیاتی هوشمند و قابل اجراست که هم نقدینگی جامعه را با تضمین کافی را بدهد و هم می توان با وام گرفتن از صندوق توسعه ملی و هم با سرمایه گذاری خارجی به صورت پیش فروش محصول آتی، هزینه این کار را تامین کرد.
این گزارش اضافه می کند پالایش نفت، کلیدی ترین بخش صنعت نفت است که با تبدیل نفت به بنزین، گازوئیل، نفت سفید، سوخت جت و… آن را به ماده ای پرکاربرد برای بسیاری از صنایع تبدیل می کند؛ فرآوری ارزشمندی که نسبت به نفت خام روزبه روز بازار پررونق تری پیدا می کند.
در توجیه سودآوری این صنعت همین بس که کشورهای شرق آسیا باوجود هزینه های قابل توجه خرید و حمل ونقل نفت خام، ساخت پالایشگاه را اقتصادی می دانند. ایران به دلیل برخورداری از منابع سرشار و قرار گرفتن در بازار گرم خاورمیانه باوجود راه های آبی و غیرآبی فراوان می توانست از پیشگامان فروش فرآورده های نفتی در منطقه باشد. اما صد حیف که طرح شعار سودده نبودن پالایشگاه، سال ها موجب عقب ماندگی ایران در توسعه ظرفیت پالایشگاهی شد.
منبع:‌خبرگزاری راه دانا