به گزارش نبض‌انرژی، یکی از موضوعات و مسائل اساسی کشور که نقش قابل توجهی در محرومیت زدایی و رونق تولید و اشتغال دارد، مسأله مدیریت صحیح منابع طبیعی و آبخیزداری در کشور است که خوشبختانه در سال های اخیر توجه خوبی بدان صورت گرفته و اعتبارات قابل توجهی به آبخیزداری اختصاص یافته است که این مساله را باید مرهون عنایات و توجهات ویژه مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای دانست.
در این باره مقام معظم رهبری در اهمیت آبخیزداری و جدی گرفتن آن توسط دستگاه های مسئول می فرماید:
«یکیازکارهایمهمّلازم … مسئلۀآبخیزداریاست. اگرچنانچهآبخیزداریرادستگاه‌هایمربوطجدّیبگیرندواهمّیّتبدهند – چهآنچهمربوطبهوزارتکشاورزیاست،چهآنچهمربوطبهوزارتنیرواست – همجلوِسیلاب‌هایبی‌موردگرفتهمی‌شود،همجلوِریزگردهاگرفتهمی‌شودوهمبقیّۀفوایدگیاهانودرختبرآنمترتّبمی‌شود.» (بیاناتپسازکاشتنهالدرهفتۀمنابعطبیعی 15 اسفند 96)
و در جای دیگر مقام معظم رهبری درباره نقش آبخیزداری و آبخوانداری در جلوگیری از پدیده فرسایش خاک که سالانه میلیاردها دلار خسارت به جای می آورد؛ می فرماید:
«فرسایشخاک،دربلندمدّتخطربزرگ‌تریازکمبودآباست. چندسالقبلازاینبحث‌هایآبخیزداریوآبخوان‌داریوماننداینهامطرحشد،کارهاییهمانجامگرفت؛بایداین‌هاباجدّیّتوقوّتدنبالبشود؛اینکارهامتوقّفنماند.» (بیاناتدردیدارمسئولانوفعالانمحیطزیست،منابعطبیعىوفضاىسبز، 17 اسفند 93)
متاسفانه علیرغم هشدارهای مکرر مقام معظم رهبری و تاکیدات قوانین بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران، مانند سیاست های کلی منابع آب، سیاستهای کلی محیط زیست، قانون برنامه ششم توسعه و غیره، در قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران بدان اشاره نشده است و این مساله زمینه بروز خسارات فراوان اقتصادی ناشی از بلایای طبیعی مثل سیل، ریزگرد، خشکسالی و غیره را فراهم آورده است. نمونه بارز و برجسته خسارات فراوان ناشی از نادیده گرفته آبخیزداری در نظام حقوقی کشور، را می توان در وقوع سیل های مخرب و ویرانگر در کشور در طی سال های اخیر مشاهده نمود که خسارات مالی و جانی فراوانی بر عموم مردم در استان های مختلف کشور تحمیل شد. طبق اعلام مسئولان، وقوع سیل های مخرب و ویرانگر به لحاظ اقتصادی تنها در دو سه سال اخیر، بیش از 100 هزار میلیارد تومان خسارت به همراه داشته است.
علاوه بر خسارات مالی و جانی ناشی از سیل، عدم توجه به دانش فرمانروایی سرزمین و آبخیزداری درقوانین کشور، باعث شده است در طی سالیان اخیر شاهد وقوع بلایای طبیعی متعدد مانند آلودگی هوا، آلودگی آب ها، نابودی چشمه ها و قنات ها، فرونشست زمین، زمین لغزش، زلزله و غیره بوده ایم که هر یک از این عوامل، تضییع حق و حقوق اساسی شهروندان مانند حق حیات، حق داشتن هوای پاک، حق داشتن آب سالم و قابل شرب و غیره را به دنبال داشته است.
نکته دیگر نیز آنکه فقدان قانون آبخیزداری و آبخوانداری در کشور در حالی است که کشورهای پیشرفته مثل ایالات متحده آمریکا بیش از نیم قرن است که به حفاظت خاک و آبخیزداری توجه داشته و از همان زمان، قانون آبخیزداری و حفاظت خاک را وضع نموده و این قانون را در ادوار مختلف بروز رسانی کرده اند. همچنین در کشور دیگری مثل چین به خصوص در سال های اخیر اهتمام خاصی به موضوع آبخیزداری داشته و با سیاست ساخت «شهرهای اسفنجی» و وضع قوانین در این باره در نظر دارند 80 درصد آب باران را جمع آوری و ذخیره نموده و در مصارف مختلف شرب، کشاورزی و صنعت مورد استفاده قرار دهند.
پایان سخن آنکه علیرغم جایگاه رفیع آبخیزداری و آبخوانداری در اسناد و قوانین بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران، ولی متاسفانه این مساله مهم در قوانین موضوعه جایی نداشته است و خلأ آن به شدت احساس می شود. بلاشک تدوین قانون آبخیزداری و تصویب آن در مجلس شورای اسلامی و تضمین اجرای این قانون، نه تنها گام بسیار بلندی در جهت احیای حقوق عامه در عرصه محیط زیست، منابع طبیعی و کشاورزی خواهد بود بلکه رونق اقتصاد، محرومیت زدایی، اشتغال پایدار، فقرزدایی، بهبود معیشت و تحقق امنیت غذایی را به دنبال خواهد داشت.
تسنیم
