انرژی محور اصلی منازعه قره باغ
انرژی محور اصلی منازعه قره باغ

به نظر می‌رسد که روسیه حاضر نیست بازار پرمصرف انرژی اروپا به کشورهایی که زمانی تحت سلطه‌اش بوده‌اند واگذار کند. به همین دلیل است که بازی جنگ قومیتی همچنان برگ برنده روسیه برای ناامن کردن منطقه و خارج ساختن رقباست. به گزارش “نبض انرژی” ، اما چگونه کشورهایی که زمانی تحت لوای روسیه با نام اتحاد […]

به نظر می‌رسد که روسیه حاضر نیست بازار پرمصرف انرژی اروپا به کشورهایی که زمانی تحت سلطه‌اش بوده‌اند واگذار کند. به همین دلیل است که بازی جنگ قومیتی همچنان برگ برنده روسیه برای ناامن کردن منطقه و خارج ساختن رقباست.

به گزارش “نبض انرژی” ، اما چگونه کشورهایی که زمانی تحت لوای روسیه با نام اتحاد جماهیر شوروی بودند تبدیل به رقبایی انرژی برای روسیه شدند نیاز به نگاهی کوتاه و اجمالی به تاریخ سیاسی این منطقه دارد.

زمانی که اتحاد جماهیر شوروی سابق در اوایل دهه ۹۰ میلادی تجزیه شد. هنوز درباره ظرفیت انرژی منطقه تخمین‌های نجومی بدست نیامده بود. اروپایی هم توجهی به منطقه نداشتند؛ چرا که از نظر آنها این منطقه بخاطر شرایط عقب‌مانده و فقر شدید جذابیتی ایجاد نمی‌کرد. تنها این آمریکا بود که آن هم بخاطر مسائل سیاسی، امنیتی و مهار روسیه جدید توجه زیادی به منطقه داشت.

اما به تدریج انتشار آمارهای واقعی مخازن بزرگ نفت و گاز منطقه توجه اروپایی‌ها به اطراف دریاچه خزر را جلب کرد. فقر شدید جمهوری‌های منطقه ناشی از ساختار حکومتی اتحاد شوروی درکنار کشف منابع بزرگ نفت و گاز این جمهوری‌ها و شرکت‌های غربی را به هم نزدیک کرد. چیزی که مطلوب روسیه نبود. غربی‌ها که برای رهایی از تحریم‌های نفتی دهه ۷۰ میلادی کشورهای عربی به روسیه گرایش پیدا کرده بودند، اکنون روسیه را مانع بزرگی در تامین انرژی خود دیده و به دنبال منابع جایگزین بودند.

از اینجا بود که رقابت بزرگی تحت عنوان بازی بزرگ انرژی یا بازی بزرگ جدید در ادامه بازی بزرگ قدیم قرن ۱۹ میان غرب و روسیه آغاز شد. دعوای خط لوله یا خط لوله سیاسی چیزی از یک جنگ تمام عیار کم نداشت. غربی‌ها به دنبال انرژی در منطقه حاضر بودند و کشورهای فقیر این منطقه به پول‌های حاصل از نفت و گاز نیاز داشتند.

آذربایجان و قزاقستان دراین زمینه پیشرو بودند. به زودی پای شرکت‌های غربی در منطقه باز شد. این امر مطلوب روسیه نبود و این کشور همواره از اهرم‌های قدیمی خود در تقابل با غرب استفاده می‌کرد. یکی از این روش‌ها ناامن کردن منطقه و ترساندن شرکت‌های غربی بود. شرکت‌های اقتصادی با تفکر درازمدت نیاز به امنیت و ثبات دارند.

معضلات قومی زیادی در منطقه قفقاز جنوبی وجود دارند که قره‌باغ یکی از آنهاست. این اهرم قوی در دستان روس‌ها برای فشار بر آذربایجان و دورکردن آن از غرب و ترساندن غربی‌ها از ناامنی شرایط منطقه به خوبی استفاده شد.

طی ۲ دهه قبل خطوط غربی زیادی به مرور گسترش یافتند که از جمله مهمترین آنها معروف به خواهران ۲ قلو خطوط لوله نفت و گاز جیهان و ارزورم هستند که از داخل ترکیه عبور می‌کنند و این کشور را هاب انرژی اروپا کردند. روسیه که بر خطوط قدیمی تاکید داشت مسیرهای خود را کهنه و قدیمی و کم ظرفیت دید و ضمن تلاش برای حضور در خطوط غربی به تقویت خطوط شمالی یا روسی پرداخت. از جمله مهمترین این مسیرها نورداستریم یا جریان شمالی در تقابل با خطوط غربی بود. با تکمیل نورداستریم در سال۲۰۱۱ این تقابل شدیدتر شد و روس‌ها تصمیم به ادامه این پروژه دادند که به نورداستریم ۲ معروف شد.