به گزارش نبض انرژی، «غزال جعفری» روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، درباره تلاش وزارت نیرو برای حفاظت حریم و بستر رودخانه‌ها در مقابل متجاوزان، گفت: آزادسازی سالانه دو هزارهکتار از اراضی دارای اولویت در برنامه کاری این وزارت قرار دارد.
این مقام مسوول در پاسخ به اینکه برخورد با متجاوزان چه مقدار بازدارنده بوده است؟ گفت: بر اساس تبصره‌های ذیل ماده دو قانون توزیع عادلانه آب (مصوب ۱۳۶۱) و آیین‌نامه مربوط به بستر و حریم رودخانه‌ها، انهار، مسیل‌ها، مرداب‌ها و برکه‌های طبیعی (مصوب ۱۳۷۹)، اراضی بستر رودخانه‌ها و مجاری آبی به عنوان انفال و سرمایه‌های ملی در حاکمیت حکومت جمهوری اسلامی است و مسوولیت تعیین حد بستر و حریم این مجاری و حفاظت از آن‌ها بر عهده وزارت نیرو است. در این راستا وزارت نیرو به عنوان پیش‌نیاز هرگونه اقدام حفاظتی، نسبت به انجام مطالعات تعیین حد بستر حریم حدود ۷۰ درصد اولویت تعیین شده تا پایان برنامه ششم توسعه با تمرکز بر بازه‌های عبوری از مراکز جمعیتی اقدام کرده است.
جعفری ادامه داد: همچنین حدود تعیین شده به سایر ارگان‌های متولی صدور سند یا استقرار کاربری جهت بارگذاری در سامانه‌های اطلاعاتی و توجه درهنگام صدور هرگونه مجوز و سند و با هدف جلوگیری از هرگونه توسعه و تغییر کاربری اعلام شده است. جانمایی و تثبیت حدود بستر و حریم رودخانه‌ها در سامانه جامع کاداستر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از زمره اقدام های موثر و پیشگیرانه صورت پذیرفته در همین راستاست که در سال‌های اخیر موجب کاهش روند صدور سند مالکیت جدید در اراضی بستر رودخانه‌ها شده است.
مدیرکل دفترمهندسی رودخانه‌ها و سواحل شرکت مدیریت منابع آب ایران افزود: با توجه به فرابخشی بودن موضوع حفاظت و مدیریت رودخانه‌ها، بدون شک رسیدن به نقطه مطلوب در سطح کشور مستلزم تعامل مناسب سایر دستگاه‌های اجرایی، ارگان‌ها و نهادهای مرتبط است که انتظار می‌رود با تقویت این روابط درکنار اقدام های وزارت نیرو و شرکت‌های آب منطقه‌ای ظرفیتی فراهم شود تا بتوان به بهترین نحو از رودخانه‌ها حفاظت کرد.
جعفری خاطرنشان ساخت: در این راستا وزارت نیرو تلاش کرده است برنامه‌های خود را به گونه‌ای تنظیم کند تا هماهنگی باسایر دستگاه‌ها بیشتر شود و بصورت مشارکتی اقدام شود؛ بر این اساس تفاهم نامه های همکاری مختلفی از جمله با سازمان ثبت و اسناد و املاک کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی منعقد شده تا بتوان در زمینه مدیریت رودخانه موثرتر اقدام کرد.
این مقام مسوول ادامه داد: همچنین در این برنامه‌ها تلاش شده رویکرد توسعه محور تا حد امکان کاهش یافته و به سمت اقدام های پیشگیرانه، حفاظتی و آزادسازی تصرفات با همکاری موثر قوه قضاییه رفته شود.
لایروبی ۱۰۹۲ کیلومتر از رودخانه‌های کشور
مدیرکل دفتر مهندسی رودخانه ها و سواحل شرکت مدیریت منابع آب ایران در پاسخ به اینکه اکنون وضعیت لایروبی رودخانه‌ها چگونه است؟ گفت: پس از وقوع سیلاب فروردین ماه سال جاری در اکثر استان‌های کشور، این وزارت با استفاده از کلیه منابع اعتباری و ماشین آلات در اختیار نسبت به انجام عملیات لایروبی در رودخانه‌های اولویت‌دار کشور اقدام کرد. بگونه‌ای که از ابتدای سال جاری تاکنون، یک هزار و ۹۲ کیلومتر عملیات لایروبی در سطح رودخانه‌های کشور صورت گرفته است. این در حالیست که رکورد سالانه لایروبی کشور در شرایط عادی در حدود ۳۸۰ کیلومتر است.
جعفری درباره اینکه چه مقدار از رودخانه‌ها لایروبی شده است؟ توضیح داد: به طور متوسط سالانه در حدود ۳۰۰ کیلومتر از رودخانه‌های اولویت‌دار کشور لایروبی می‌شوند.
این مقام مسئول در پاسخ به اینکه چه مقدار از لایروبی رودخانه ها باقی مانده است؟ گفت: سالانه در حدود دو هزار کیلومتر عملیات لایروبی در سطح رودخانه‌های اولویت‌دار کشور مورد نیاز است.
جعفری در پاسخ به اینکه چه مقدار اعتبار در این خصوص لازم است؟ افزود: به طور متوسط سالانه در حدود هفت هزار میلیارد ریال اعتبار فقط جهت اجرای عملیات لایروبی در رودخانه‌های اولویت‌دار کشور مورد نیاز است.
مدیرکل دفتر مهندسی رودخانه‌ها و سواحل در پاسخ به اینکه تاکنون چقدر اعتبار تخصیص داده شده است؟ ادامه داد: پس از وقوع سیلاب فروردین ماه سال جاری بیش از ۱۸ هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال خسارت در بخش مهندسی رودخانه ثبت شد که تاکنون ۲۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار در این خصوص به وزارت نیرو اختصاص یافته است.
جعفری در باره اینکه لایروبی چه تاثیری در مهار سیلاب دارد؟ گفت: لایروبی رودخانه‌ها یکی از مجموعه اقدام های موردنیاز برای حفاظت، ساماندهی رودخانه‌ها و کنترل سیلاب است که تنها برای رفع انسدادهای ایجاد شده در مسیر تخلیه رودخانه‌ها به پایانه خود که می‌تواند دریا یا تالاب باشد کاربرد دارد. بی‌شک انجام پروژه‌های لایروبی بدون انجام مطالعات و بررسی‌های لازم، تغییرات ریخت‌شناسی همچون تهدید سازه‌ها و تاسیسات مجاور رودخانه و پیامدهای منفی زیست‌محیطی همچون تخریب پوشش گیاهی و زیست‌گاه‌های آبزیان و …. را به‌دنبال خواهد داشت و چه بسا در بسیاری موارد نتایج مطالعات، لایروبی را غیر اثربخش اعلام می کند.
این مقام مسوول ادامه داد: بررسی موضوع کنترل سیلاب در رودخانه‌های کشور نشان می‌دهد که فقط اجرای عملیات لایروبی به تنهایی تضمین کننده رفع خطر سیلاب نخواهد بود و می‌بایست در کنار اجرای عملیات لایروبی، اقدام های تکمیلی از جمله اجرای طرح‌های انحراف سیلاب از بالادست، پخش سیلاب در نقاط امن، ایمن سازی مراکز جمعیتی در برابر سیلاب‌های با دوره بازگشت ۲۵ سال، رفع انسداد از گلوگاه‌های آبگذری و آزادسازی تصرفات واقع در بستر رودخانه‌ها، اجرای طرح‌های آبخیزداری در حوضه آبریز، تقویت سامانه‌های هشدار سیل، رعایت ضوابط ساخت و ساز و پادسیل سازی در مراکز جمعیتی و … صورت پذیرد تا در قالب یک طرح جامع، مدیریت سیلاب در سطح کشور عملیاتی شود. که البته با توجه به قوانین موجود در کشور، بخشی از اقدام های مذکور از جمله ایمن سازی رودخانه‌ها در مراکز جمعیتی شهری و روستایی به عهده ارگان‌های ذیربط از جمله وزارت کشور، شهرداری، بنیاد مسکن و وزارت راه و شهرسازی است.
